Fred Nijhuis

Your favorite Dutch wine writer

NCS werkt graag samen met:

San Marino

San Marino

Een kennismaking met het kleinste wijnland ter wereld...

Mijn creatieve (lees: verwrongen) brein mocht zich jarenlang uitleven op de Grand Prix Saint Hubert en sinds 2018 is het de bron van de selectie wijnen voor het Nederlands Kampioenschap Blindproeven.

De keuze voor de wijnen voor deze wedstrijden zijn altijd gebaseerd op een mix van klassiekers die een ieder zou moeten kennen en herkennen, aangevuld met enkele ‘ondeugende’ keuzes. Tot de laatste groep (altijd een minderheid, want dergelijke wedstrijden zijn al lastig genoeg zonder allerlei extremen) behoren wijnen van bekende druivenrassen uit ‘andere’ landen of excentrieke wijnen uit wereldberoemde gebieden. De mogelijkheden zijn vrijwel onbeperkt, want naast de duizenden klassiekers zijn er talloze bijzondere combinaties die goed en interessant zijn, maar veel minder bekend. Dat niemand ze allemaal kent is heel normaal en het is dus allesbehalve een schande om ze niet te herkennen tijdens blinde proeverijen.

Ook ik ben een proever met allerlei menselijke beperkingen en ondanks het feit dat ik me een professional mag noemen, ken ik ook niet alle wijnen ter wereld en heb ik ze zeker nog niet allemaal geproefd. Toen ik onlangs werd benaderd om wijnen uit San Marino te proeven, was mijn eerste reactie (als rechtgeaarde Rotterdammert): “San Marino? Waar leg dat dan?”. Ook mijn zeer ervaren proefmaatje had nog nooit van wijnen uit San Marino gehoord, dus ik was in goed gezelschap. Na enig zoeken en vragen kan ik er nu gelukkig wel wat meer over vertellen.

San Marino
Dit ministaatje, officieel de Republiek San Marino, ligt ten zuidoosten van Rimini (Emilia-Romagna) en is volledig omringd door Italië. Met een ‘grootte’ van iets meer dan 61 km² en ruim 30.000 inwoners speelt het geen hoofdrol op het wereldtoneel, maar dat wil niet zeggen dat het land niks te bieden heeft. San Marino werd in 301 n.Chr. gesticht en is de oudste nog bestaande constitutionele republiek ter wereld, terwijl de grondwet uit 1600, de oudste nog actuele grondwet is die onze mondiale samenleving kent. In de loop van de eeuwen is haar soevereiniteit altijd erkend, ook door overheersers zoals Napoleon, in 1815 door de andere Europese staten en in 1897 bij de eenwording van Italië. Dit laatste was een soort bedankje van Garibaldi die er in 1848 welkom was toen hij Venetië ontvluchtte. San Marino heeft een zeer stabiele economie, weinig werkloosheid, geen nationale staatsschuld en een overschot op de begroting, waarmee het tot de rijkste landen van de wereld behoort (gerekend naar het bbp).

Wijnbouw
Documenten bevestigen dat er in 1253 sprake was van wijnbouw in San Marino, maar aangenomen wordt dat er al veel langer wijn gemaakt wordt, zeker op de hellingen van de Monte Titano. Statuten uit de 14e eeuw geven wijngaarden een wettelijke bescherming en een kadaster uit 1775 maakt melding van het gebruik van de canino, biancale, trebbiano, moscatello (zowel wit als blauw), aleatico, albana en sangiovese. In 1878 en 1890 worden enkele wijnen prijzen toegekend tijdens de Exposition Universelle de Paris, waarmee Sammarinese wijnen ook internationale erkenning krijgen. Wijnbouw is dus onlosmakelijk verbonden met San Marino en samen met kaas behoort wijn nog altijd tot de belangrijkste landbouwproducten in San Marino. De eigen identiteit en kwaliteit van de wijnen worden beschermd door voorschriften vastgelegd in wet 127 uit 1986, te vergelijken met Italiaanse reglementen en de Europese DOP-wetgeving. Controle is in handen van het Consorzio Vini San Marino dat sinds haar oprichting in 1979 circa 100 wijnboeren vertegenwoordigt. Het Consorzio ligt ook ten grondslag aan het enige professionele wijnbedrijf in het land, de Cantina San Marino, gevestigd in de Borgo Maggiore aan de voet van de Monte Titano.  

Terroir
De circa 200 hectare aan wijngaarden in San Marino liggen verspreid over bijna 600 te onderscheiden percelen op hoogten die variëren van 50 tot 450 meter. Meestal is er sprake van een zuid tot zuidwestelijke expositie, bij Montepulito noordoostelijk. De bodem bestaat voornamelijk uit kalkrijke klei, aangevuld met kruimelige kalksteen, Montefeltro genaamd. Hoe klein het land ook is, er worden o.g.v. de Köppen-Geiger classificatie twee klimaattypes onderscheiden: Cfa voor Serravalle, Borgo Maggiore, Domagnano, Acquaviva en Faetano en Cfb voor de  stad San Marino, Murata, Fiorentino en Chiesanuova (de Cfa-regio’s zijn wat warmer dan de Cfb’s). San Marino kent een mild zeeklimaat met hete zomers en koele winters, waarbij temperaturen in de zomer meestal tussen de 20 en 30 graden liggen, maar soms oplopen tot wel 35° Celsius en de verschillen tussen dag en nacht dan meer dan 15 graden kunnen zijn. De gemiddelde temperatuur bedraagt 12,6° C en jaarlijks valt er zo’n 759 millimeter neerslag, inclusief de nodige sneeuw in de hogere gelegen delen (in Nederland zijn dat respectievelijk 9,2° C en 873 millimeter).

Druiven en wijnen:
De druiven die al in 1775 werden genoemd, zijn nog altijd in gebruik waarbij de blauwe sangiovese en aleatico (blauwe druiven nemen 65% van de totale aanplant voor hun rekening) en de witte biancale (alias biancame en bianchello), ribolla en moscato het meest zijn aangeplant. Andere interessante druivenrassen zijn de San Marino cargarello en de canino bianco, terwijl uiteraard ook chardonnay, cabernet, pinot noir en merlot het land hebben bereikt. Afhankelijk van het ras, de ligging en de visie van de wijnboer, worden de planten zowel Guyot, albarello als cordone speronato gesnoeid. De Moscato, sangiovese en biancale hebben hun naam verbonden aan enkele van de officiële kwaliteitswijnen die vrijwel allemaal de toevoeging ‘San Marino’ dragen.

Cantina San Marino
In 1959 werd de Vinicola Titano opgericht, gevolgd door twee coöperaties, de Cantina Vini of San Marino en de Cantina Sociale Sammarinese. Uiteindelijk smelten ze in 1979 samen tot de Cantina di San Marino en zet deze nieuwe organisatie zich in voor de verbetering, bescherming en promotie van Sammarinese wijnen. Zo is er een ‘elite groep’ geformeerd voor een project om het potentieel verder uit te diepen en in 2019 is de L’Intruso geïntroduceerd, de eerste biologische wijn zonder toegevoegde sulfiet.

Ik mocht de volgende wijnen proeven

  • Biancale di San Marino v.a.i.d.o. 2019
    100% Biancale; vinificatie in RVS, 13% alcohol, productie 10.000 flessen
    Veel kleur, aromatisch met tonen van geel fruit; opwekkend en onstuimig van smaak met frisse zuren, gemiddelde structuur en lengte, smaakvolle wijn voor aan tafel
  • Ribolla, v.a.i.d.o. 2018
    100% Ribolla San Marino; vinificatie in RVS, 13% alcohol, productie 10.000 flessen
    Ronde, zachte aroma’s in geur en smaak, rijp wit fruit; erg prettig en universeel inzetbaar
  • Caldese di San Marino v.a.i.d.o. 2017
    70% chardonnay, 30% Ribolla San Marino; gisting in RVS, lagering van 12 maanden in barriques, alcohol 13,5%, productie 3000 flessen
    Ingetogen geur, bloesem en wat acaciahoning met karamel van de houtopvoeding; ook honing in de mond, droog, hoge zuren maken de wijn opwekkend, correcte balans en lengte
  • Brugneto Riserva di San Marino v.a.i.d.o. 2016
    100% Sangiovese; gisting in RVS, lagering van 12 maanden in barriques Frans eiken, alcohol 14%, productie 3000 flessen
    Elegante kleur, nog altijd jeugdig rood; iets vluchtig, veel rood fruit, qua smaak, strak en levendig met een warme gloed en kruidig accent van zoete specerijen; lekkere eetwijn, tannine mooi rijp
  • Tessano di San Marino Riserva v.a.i.d.o. 2016
    100% Sangiovese; gisting in RVS, lagering van 18 maanden in barriques Frans eiken, alcohol 14%, productie 3000 flessen
    Diep gekleurd, stevig van geur en smaak met het nodige hout en goed geconcentreerd, overwegend donker fruit, frisse zuurgraad, maar ook veel rijp fruit en duidelijke houtinbreng, maar correcte balans en goede lengte; wijn voor aan tafel bij stevige gerechten
    Moscato Spumante dolce v.a.i.d.o. 2019
    100% Moscato, Metodo Martinotto, 2 maanden contact lie, alcohol 6%, productie 20.000 flessen
    Aangename wijn met fruitrijke zoete tonen en de juiste zuren voor een prima balans, lichtvoetig zoet, drinkt lekker door.

Voor zover mij bekend is, worden de wijnen (nog) niet in Nederland geïmporteerd; jammer…

Voor meer informatie over de Cantina San Marino, klik hier 
of mail naar: export@consorziovini.sm

Deel dit bericht:

Facebook
Twitter
LinkedIn