Tenuta di Biserno
- Door Fred
- juli 6, 2020
- 10:02
Lodovico (1943) en Piero Antinori (1938) zijn echte broers. Echt niet alleen omdat ze dezelfde vader en moeder hebben en dus daadwerkelijk directe bloedverwanten zijn, maar ook omdat hun relatie net zozeer gekenmerkt wordt door de gezamenlijke strijd tegen anderen als een onderlinge, broederlijke competitie.
L&P
In 1966 ging hun vader Niccolo Antinori met pensioen en stelde hij Piero aan als zijn opvolger. Lodovico (toen pas 23) werd eveneens bij het bedrijf betrokken, maar in een bescheiden rol. Desalniettemin sierde de etiketten van de wijnen van Antinori hun beider voorletters: L&P Antinori, zoals hun gelijknamige voorvaderen in 1895 het bedrijf Cantine dei Marchesi Piero e Lodovico Antinori noemden. Lodovico vertrok in die tijd naar Amerika en was slechts zijdelings bij de familiezaken betrokken. Hij was vooral actief in de journalistiek en de filmindustrie en werkte slechts af en toe met de Amerikaanse importeur van Antinori in New York. Zijn passie voor de wijnwereld werd echter aangewakkerd door het succes van Sassicaia en Tignanello. In 1980 lieten Lodovico en zijn zus Ilaria hun broer Piero weten dat ze het familiebedrijf wilden verlaten, waarna beiden werden uitgekocht. Lodovico besloot een ‘statement’ te maken en, gedreven door ambitie en emotie, zijn geld te investeren in een ambitieus en prestigieus nieuw project: Tenuta dell’Ornellaia.
Pijnlijk
Het succes van Ornellaia kent zijn weerga niet en Lodovico lijkt de ‘koning te rijk’. Toch is het niet alles goud wat er blinkt. In 1999 verkoopt hij onder financiële druk een deel van de aandelen aan de familie Mondavi, dat in 2002 ook het resterende deel overneemt. Mondavi had in die tijd echter een overeenkomst met de Frescobaldi’s die erin voorzag dat zij automatisch mede-eigenaar werden van alle Mondavi-bezittingen. Zo zag de familie Antinori één van hun kroonjuwelen langzaam maar zeker (in 2005 werd de volledige overname van Ornellaia door Frescobaldi voltooid) verdwijnen in de handen van een eeuwenoude concurrent. Onvermijdelijk en pijnlijk.
Bellaria
In 1994 wordt Lodovico geattendeerd op ‘Bellaria’ een landgoed bij Bibbona, even ten noorden van Bolgheri. Lodovico ziet er mogelijkheden voor de uitbreiding van de wijngaarden van Ornellaia, maar tot een aankoop komt het niet, niet in de laatste plaats door alle ontwikkelingen rond Ornellaia. In 1999 verkoopt Lodovico Ornellaia, maar wijn zit nu eenmaal in zijn DNA, dus de wens om toch weer wat te gaan doen, blijft onverminderd aanwezig, inclusief zijn interesse in Bellaria. Hoewel dat volgens mij nooit hardop is uitgesproken, kan ik me voorstellen dat het verlies van Ornellaia Piero en Lodovico extra hebben gestimuleerd om de wereld te laten zien dat ze wel degelijk willen en kunnen samenwerken. Waren ze ten tijde van Ornellaia een soort concurrenten, nu benaderen ze Umberto Mannoni, de eigenaar van Bellaria’ gezamenlijk en wordt besloten er samen een nieuw wijndomein te beginnen: Tenuta di Biserno.
Druiven
Lodovico is de man die het nieuwe avontuur leidt en laat op grond van bodemanalyses tussen 2001 en 2005 cabernet franc, merlot, petit verdot, cabernet sauvignon en syrah aanplanten, alles zorgvuldig afgestemd op de eigenschappen van de terroir en de verschillende druivenrassen. De Cabernet franc gaat naar de hoger gelegen percelen met meer grind, syrah naar de lagere, meer zanderige dichter bij de zee, op Campo di Sasso bij La California, enkele kilometers van Tenuta di Biserno zelf. De gemiddelde plantdichtheid bedraagt 6500 pl/ha en opvallend is de keuze van Lodovico om een deel van de cabernet franc de rijen niet parallel aan de kustlijn te plaatsen, maar juist haaks daarop om de druiven beter te laten rijpen. Tussen de rijen wordt gras gehouden om een te onstuimige groei te beperken en ook hierdoor de opbrengst terug te brengen tot circa 1 kg per plant voor de hogere kwaliteitswijnen. Zijn vriend en consultant Michel Rolland wordt ingeschakeld voor de nodige adviezen en in Bordeaux ontmoet hij de Zweedse oenoloog Helena Lindberg (1964). Direct na het voltooien van haar studie treedt ze in dienst als wijnmaker van Biserno. Het enige wat Lodovico nog mist is sauvignon blanc. Al in zijn tijd bij Ornellaia werkte hij met deze druif en hij verlangt naar een nieuwe wijn van deze door hem zo geliefde druif. De terroir van Biserno lijkt er echter minder geschikt voor, dus wijkt hij uit naar…. Mount Nelson in Marlborough, Nieuw-Zeeland… Daar wordt Campo di Sasso opgericht en zo kan Helena jaarlijks twee oogsten voor haar rekening nemen. Zoals Lodovico ‘iets’ met sauvignon blanc heeft, zo wil dochterlief Sophia (1999) graag een rosé. Helena Lindberg merkt op dat ze daar niet veel ervaring mee heeft, maar Lodovico heeft daar een simpele oplossing voor. Kort daarna staan Christian en Jean-François Ott voor de deur om Helena alle geheimen van een goede rosé te verklappen; altijd makkelijk als je goede vrienden hebt…
De wijnen
De eerste wijn die de Antinori’s op de markt brengt is de 2003, Insoglio del Cinghiale, vrij vertaald; “De schuilplaats van de wilde zwijnen”, misschien wel een knipoog naar allerlei criticasters die de handel en wandel van de betrokken Antinori’s niet altijd positief bejegenen. Mijn ervaringen met de eerste jaargangen van de Insoglio waren niet onverdeeld positief, zoals ik ook heel lang moeite had met de Le Volte van Ornellaia. De wijnen waren technisch gezien beslist correct, maar ze overtuigden me niet, ondanks allerlei lovende woorden van diverse van mijn collega’s. In principe was mijn kritiek op de wijnen niet zo heel vreemd; de stokken waren piepjong, het team nog maar net begonnen, van een duidelijke stijl nog geen sprake en ‘last but not least’ ik laat me niet zo snel beïnvloeden door ‘namen’. Naar mijn mening was er beslist sprake van potentieel, maar wat de wijngaarden en de wijnmakers nog nodig hadden was tijd; aan alle andere voorwaarden voor succesvolle wijnen was al wel voldaan. Geduld is een schone zaak en we moeten ook beroemde wijnhuizen soms wat tijd gunnen om hun draai te vinden en de kwaliteit van de wijnen in balans te laten komen met hun imago en prijzen.
W&S
Importeur van Tenuta di Biserno in Nederland is Wine & Spirits in Den Haag, waarvan de directeuren Winston van Eijkelenborg en Damiano Piacenza, Niccolò Finizzola (marketing & hospitality manager van Tenuta di Biserno) hadden uitgenodigd voor een proeverij (met diner) in de nieuwe wijnbar en wijnwinkel Gastrovino La Liguria te Leidschendam. Het bleek een uiterst onderhoudende én smakelijke eerste proeverij na de Covid-19 lock down.
SOF, Tenuta Campo di Sasso, Rosato Bibonda, 2019
cabernet franc (60%) syrah (40%); vinificatie in RVS; productie tot 12.000 flessen
Een wijn die aantoont dat sommige rosé wijnen tijd nodig hebben en niet altijd maar binnen een jaar gedronken moeten worden zoals een collega onlangs verkondigde.
Mooie structuur, maar de wijn is nog erg onrustig in zowel geur als smaak, bijna hard te noemen en geeft nog niet wat hij in zich heeft. Nog even wachten dus…
Consumenteprijs: € 26,95
SOF, Tenuta Campo di Sasso, Rosato Bibonda, 2018
Deze jaargang toont zich nu nog altijd jeugdig, maar open en heerlijk genietbaar met een structuur die om eten vraagt. Drink deze fraaie, vlezige, opwekkende rosé nu of laat hem nog wat verder rijpen; is geen enkel probleem. Zeer fraai!
Insoglio del Cinghiale, Tenuta Campo di Sasso, Toscana IGT, 2018
syrah (35%), merlot (35%), cabernet (25%), petit verdot (5%); Gisting en weking van 2-3 weken in RVS op maximaal 28° Celsius, gevolgd door malo en lagering van enkele maanden, 40% vier maanden in gebruikte barriques Frans eiken. De productie bedraagt gemiddeld 400.000 flessen.
Toegankelijke wijn voor iedereen en alledag, rijpe tannine, gemiddelde structuur, correcte balans en lengte, bittertje doet het goed bij eten.
Consumenteprijs: € 24,95
Insoglio del Cinghiale, Tenuta Campo di Sasso, Toscana IGT, 2017
Wat meer syrah dit jaar; zachter van structuur; iets minder krachtig (2017 had wat last van regen); ook daardoor elegant met een prima balans en gemiddelde lengte; nu prima op dronk.
Il Pino di Biserno, Tenuta di Biserno, Toscano IGT, 2017
cabernet franc (30%), merlot (35%), cabernet sauvignon (12%), petit verdot (23%)
Na de gisting en weking van 3-4 weken in RVS op 28° Celsius, malo en lagering, klein deel in RVS, rest in zowel nieuwe als gebruikte barriques van Frans eiken. Productie gemiddeld 100.000 flessen.
Een beetje eigenwijze wijn, strak met wat stroeve accenten van tannine; goede balans, maar vraagt om eten. De wijn is (nu?) erg direct en blijft m.i. een beetje hangen in goede bedoelingen; presenteert zich eerder terughoudend dan soepel en vrijgevig.
Consumentenprijs: € 49,95
Il Pino di Biserno, Tenuta di Biserno, Toscano IGT, 2015
Mooie geur, rijp donker fruit, alcohol duidelijk aanwezig; veel verse tuinkruiden in zowel geur als smaak; eetwijn, ook omdat in de finale de tannine en het hout wat meer naar voren komen.
Biserno, Tenuta di Biserno, Toscano IGT, 2017
cabernet franc (60%), merlot (30%), petit verdot (10%)
Gisting en weking van 3-4 weken in RVS op 28° Celsius, gevolgd door malo in zowel RVS (40%) als hout en lagering van 15 maanden in mix nieuwe en gebruikte barriques Frans eiken. Productie gemiddeld 40.000 flessen.
Mijns inziens gaat hier dus alles helemaal goed. Een buitengwoon aantrekkelijk wijn met alle elementen die we in een wijn willen aantreffen: rijp fruit (mix rood en zwart), een rijke maar vooral rijpe tanninestructruur, energiek en sappig, even breed als diep met fijne zuren voor een perfecte balans en met een voorbeeldige inbreng van hout. Ik zou niet weten hoe deze wijn te verbeteren is! Je kunt uiteraard over de prijs dicussieren, maar op de wijn is werkelijk niets aan te merken!
Doe maar die maar!
Consumenteprijs: € 125,00
Biserno, Tenuta di Biserno, Toscano IGT, 2016
Wat fijner en ook wat lichter van structuur dan de 2017, maar een complete, elegante wijn met een zonnig karakter, uitstekende balans en nu al heerlijk op dronk. Blijft aanbevelingswaardig.
Lodovico, Tenuta di Biserno, Toscano IGT, 2015
De meest prestigieuze wijn uit de collectie en gebaseerd op het succes van cabernet franc aan de kust. De fantastische resultaten met deze druif bij o.a. Le Macchiole, inspireerden de Antinori’s ook deze druif aan te planten op Tenuta di Biserno. Een specifieke wijngaard bleek fenomenaal fruit te geven en besloten werd dit te eren met een eigen wijn.
Lodovico liet de eerste monsters van de wijn proeven aan een goede vriend van hem, bekend als een liefhebber met
misschien wel de grootste particuliere wijnkelder ter wereld. De bewuste connaisseur was van alles onder de indruk, met uitzondering van de beoogde naam. Als je hem zo noemt, koop ik geen fles; als je hem de naam geeft die ik nu op een papiertje schrijf dat je straks mag bekijken, dan koop ik 50% van de eerste oogst. Hier heb je alvast een blanco cheque… Om meerdere redenen ‘an offer you can’t refuse…’ en zo geschiedde het dat de wijn nu de wijn ‘Lodovico’ draagt.
cabernet franc (70%), petit verdot (30%)
Gisting en weking van 3-4 weken in RVS op 28° Celsius, gevolgd door malo in zowel RVS (20%) als hout en lagering van 16 maanden in nieuwe vaten Frans eiken. Productie gemiddeld 10.000 flessen.
Indrukwekkend in alle opzichten, zeer diep, kracht en intens, maar nimmer hard; massa’s rijp donker fruit, een subtiele kruidigheid, perfect gerijpte tannine, mooie zuren, ultieme finesse en balans en ga zo maar door; alleen superlatieven zijn hier op zijn plaats, ook ten aanzien een prijskaartje van € 375,00. Het is dat ik een structureel gebrek heb aan ‘blanco cheques’, want anders…
Lodovico, Tenuta di Biserno, Toscano IGT, 2013
Ook deze wijn overtuigt, waarbij de structuur wat minder gul en rijk is dan de 2015. Veel sap en smaak en zowel de inhoud als lengte en diepgang zijn zeer fraai te noemen. Geen echte kritiek op de wijn dus, maar persoonlijk zou ik het geld voor 1 fles Lodovico, liever investeren in 2 tot 3 flessen Biserno 2017.
Meningen
De pers is over het algemeen erg positief over de wijnen van Tenuta di Biserno en dat is om meerdere redenen begrijpelijk. Ik ervaar echter steeds meer dat punten worden uitgedeeld om mensen te ‘pleasen’ en met mensen bedoel ik dan niet de consument, maar vooral producenten, PR-bureaus, marketingafdelingen, uitgeverijen en de schrijver zelf. Dat ongebreidelde enthousiasme levert allerlei vraagtekens op. Kunnen we ons nog veroorloven realistisch en kritisch te zijn; niet alleen richting de wijnen die we proeven, maar ook t.a.v. wat we er over schrijven? Een Amerikaanse collega deelde onlangs 98+ punten uit voor de Biserno 2018 en 99 punten voor de Lodovico 2015. Voor Tenuta di Biserno zijn dergelijke loftuitingen natuurlijk heel erg fijn, maar wat moet een consument met dergelijke scores? Laten we eerlijk zijn; is er een aantoonbaar verschil tussen 98+ en 99 punten? Als er al een onderscheid te maken is, dan is dit gebaseerd op emotie, waarmee direct wordt aangetoond dat beoordelingen van wijnen in punten geen reële en zeker geen absolute waarde hebben.
Laat ik duidelijk zijn, de Biserno 2017 is een fenomenaal mooie wijn, een wijn die ik met zeer veel genoegen wil drinken en, ondanks een forse prijs van circa € 125,00 per fles, zelfs zou willen kopen. En geloof me, meer dan € 50,00 voor een fles wijn betalen vind ik meestal overdreven en meer betaal ik alleen als het om iets heel bijzonders gaat, bijvoorbeeld voor speciale cuvee met een zeer beperkte oplage. Absurd dure wijnen waar honderdduizenden of zelfs miljoenen flessen van gemaakt worden (zoals de nodige cru’s uit Bordeaux of niet al te domme Champagnes) (en waarvan alleen de naïevelingen onder ons geloven dat al die flessen uit één tank of vat komen, van één botteling afkomstig zijn en daardoor allemaal dezelfde kwaliteit hebben), zijn aan mij niet besteed. Maar ik dwaal af, geloof ik…
De Biserno 2017 is dus fraai, zeer fraai; voor mij is dat een voldongen feit. Dat gezegd hebbende, moet tegelijkertijd geconcludeerd worden dat de Lodovico een wijn is van een totaal andere orde: dieper, breder, fijner, complexer, oneindig veel beter in alle opzichten. Het verschil tussen beide wijnen is aanzienlijk en is op geen enkele manier in punten uit te drukken. Waar de 98+ voor de Biserno een compliment is kan begrijpen, vind ik de 99 punten voor de Lodovico 2015 een regelrechte belediging. Gevraagd naar de verklaring waarom deze Lodovico geen 100 punten heeft gekregen, was deze even schokkend als ridicuul: De betreffende collega achtte het ontbreken van een ‘design barricaia’ van doorslaggevende betekenis. Naar mijn mening is dit het bewijs dat je als wijnschrijver niet begrijpt wat je taak is of wat de consequenties van je scores zijn. Ze zijn misschien leuk voor een kleine groep intimi of fanatici, maar toen ik ‘normale’ mensen vroeg hoe zij dat soort scores interpreteren, was het antwoord: “Geen idee, wat ik daar mee aan moet, elke logica ontbreekt…”. Wijnschrijven is teveel ‘big business’ geworden en dat stemt me droevig. Gelukkig brengen verschillende wijnen van Tenuta di Biserno me een gelukzalige glimlach op het gezicht en doen ze (de meeste van) mijn frustraties als sneeuw voor de zon verdwijnen. 😉
