Pinot Grigio delle Venezie
- Door Fred
- oktober 23, 2020
- 15:46
In relatief korte tijd heeft de Pinot Grigio zich ontwikkeld tot één van de meest populaire druivenrassen ter wereld. Deze populariteit is voornamelijk te danken aan het succes van de Pinot Grigio uit de regio rond Venetië. Tijd voor een nadere, uitgebreide kennismaking.
De druif
De Davis Universiteit in California heeft vastgesteld dat het DNA van de pinot gris (en pinot blanc) zeer nauw verwant is aan dat van de pinot noir, de druif die waarschijnlijk al in de 1e eeuw n.Chr werd beschreven door de Romeinse agronoom Columella. De DNA-overeenkomsten van de pinot noir, -blanc en -gris verklaren ook de gelijkenis van o.a. de bladeren. Het enige duidelijke onderscheid is de kleur van de druiven, het gevolg van een genetische mutatie die al eeuwen geleden plaatsvond. De mate waarin de mutatie plaatsvindt, bepaalt de kleur van de druif. Bij de pinot blanc komt de kleurmutatie in alle cellagen voor, bij de pinot gris niet. Daarom kleurt de pinot gris bij rijping van wit tot roze en soms zelfs tot blauw. De herkomst is (net als die van de pinot noir) niet helemaal duidelijk, maar al in de middeleeuwen was de druif al bekend in de Bourgogne, waarschijnlijk onder naam fromenteau of pinot beurot. De oorsprong van de Franse naam “pinot” is afgeleid van het woord “pin/pine” en refereert aan de vorm van de individuele druif die op een kleine dennenappel lijkt.
Vanuit de Bourgogne verspreidde de pinot gris zich langzaam maar zeker over Europa. Rond 1300 was hij al in Zwitserland en kort daarna in de regio rond het Balatonmeer in Hongarije waar hij Szürkebarát, oftewel ‘grijze monnik’ werd genoemd. Keizer Karel IV (1316 – 1378) noemde hem zijn favoriete druif. De Duitse koopman Johann Seger Ruland ontdekte in 1711 een in het wild groeiende druif in de Pfalz. De druif werd in eerste instantie Ruländer genoemd, maar later werd vastgesteld dat het de pinot gris betrof; de naam Ruländer bleef echter in gebruik. Tot de 18e en 19e eeuw was de pinot gris redelijk populair in- en buiten de Bourgondië (en Champagne), maar werd hij vaak vervangen door andere rassen omdat de opbrengst en kwaliteit minder betrouwbaar bleken. Pas in de 20e eeuw kwamen betere klonen ter beschikking en nam het gebruik weer toe. In 1961 maakt de Italiaanse Santa Margherita-wijngroep als eerste bedrijf ter wereld een licht verteerbare witte wijn van de roze (tot blauwe) druif onder de naam pinot grigio. De wijn was het antwoord op verandering van smaak van de gemiddelde consument en daarmee de toenemende vraag naar droge, lichter gestructureerde witte wijnen. Hun wijn is het begin van het wereldwijde succes van de druif én deze stijl wijnen en vanaf 2005 zien we de pinot gris/grigio vrijwel overal ter wereld aangeplant.
Kenmerken
De Pinot Grigio-druif heeft relatief kleine, drielobbige bladeren en een korte tros met een cilindrische vorm en zeer compacte structuur. De bessen hebben een bollere vorm die dus op een dennenappel lijkt, met een dunne schil en zijn meestal zachtroze van kleur. Het liefst groeit de Pinot Gris/Grigio op aflopende, lichter gestructureerde bodems, vaak alluviaal met kalkhoudende afzettingen, grind en zand. Meer complexiteit geeft de druif in gebieden waar we compacte conglomeraatbodems met meer kalk en mergel aantreffen, vaak in combinatie met karst. De pinot grigio heeft een voorkeur voor koelere klimaten met een langer rijpingsseizoen en een aanzienlijk verschil tussen temperaturen overdag en ’s nachts. Pas dan kunnen complexere aroma’s zich ontwikkelen, iets wat overigens alleen voor wijnen op het hoogste kwaliteitsniveau een vereiste is. De kleur van de druiven kunnen variëren van roze tot bruin en grijsblauw tot zelfs diepblauw (soms op dezelfde tros), hetgeen uiteraard ook de kleur van de wijnen kan beïnvloeden. De druif heeft een relatief dunne schil en een bescheiden zuurgraad, maar kan vrij veel suikers ontwikkelen. Hij is vrij aromatisch, zij het minder dan bijvoorbeeld de muscat en gewürztraminer. Over het algemeen heeft de pinot gris minder structuur dan de pinot noir, maar meer dan de pinot blanc. De kracht van de pinot gris ligt vooral verborgen in zijn veelzijdige karakter dat een keur aan wijnstijlen voortbrengt, niet in de laatste plaats bepaald door het moment van de oogst en de vinificatie. Wat de meeste wijnen gemeen hebben zijn impressies van witte bloemen, peer en tropisch fruit, hoewel de strakkere versies meer richting citrusfruit en groene appel gaan.
Verschillende stijlen
De druif is in staat om totaal verschillende stijlen wijnen te geven, voor een deel afhankelijk van de terroir, maar vooral bepaald door de keuzes van de wijnmaker. Over het algemeen worden er vier stijlen onderscheiden.
- Pinot Grigio; fris en droog
De meest toegankelijke en universele, ooit ontstaan in het noorden van Italië, maar nu bekend over de hele wereld, o.a. in Oostenrijk, Hongarije, Slovenië, Roemenië, Duitsland (Pfalz, Rheinhessen en Rheingau) en Canada. Het betreft veelal zomerse wijnen zonder pretenties, gemaakt van vroeger geplukte druiven, gevinifieerd (zonder malolactische gisting) in RVS met frisse aroma’s van citrusvruchten en een bescheiden alcoholpercentage (10-12%).
De wijnen komen soms al 2 tot 3 maanden na de vinificatie op de markt. - Pinot Gris; fruitrijk en droog
Milde, fruitrijke witte wijn van rijp geplukte druiven en droog gevinifieerd. De aroma’s gaan meer richting rijp wit en geel fruit, soms met tropische vruchten zoals perzik. De zuurgraad is beperkt, waardoor de wijn een zachter, meer afgerond karakter krijgt; dergelijke wijnen ondergaan soms een al dan niet gehele malolactische gisting en verblijven tijdens de vinificatie meestal in RVS, maar soms ook in cement of grote houten vaten (eiken, maar ook kastanje en acacia), waarbij contact met de ‘lie’ niet ongebruikelijk is. Restzoet van 5-8 g/l is vrij normaal (zeker in Elzasser wijnen) en kan bijdragen aan rondheid en rijkdom, maar dient uiteraard te worden opgevangen door voldoende zuren om doordrinkbaar te blijven. Deze stijl komt in Italië vaak voor in Friuli-Venezia Giulia, Sicilië, de Abruzzen en Toscane en daarnaast in Australië, Nieuw-Zeeland, Chili, de VS (Californië, Oregon en Washington State) en Argentinië. - Oranje/Ramato en hout
De Pinot Grigio Ramato dankt zijn naam aan ‘rame’, Italiaans voor koper. Door de schil van de druif lang(-er) in de most te laten weken, krijgt de wijn een oranje of koperkleurig uiterlijk.
Aangenomen wordt dat deze stijl al zeker in de 19e eeuw bekend was, maar in de loop van de tijd in de vergetelheid raakte. Josko Gravner uit Friuli zorgde dat dit type wijn weer (wereldwijd) in beeld kwam.
Eén van de eerste die pinot gris in hout durfde op te voeden was Elzasser Andre Ostertag. De wijn was zo afwijkend dat het officiële proefpanel de wijn afkeurde omdat hij ‘atypisch’ was. Ostertag bracht de wijn toen op de markt onder de naam ‘A 360 P’ het nummer waaronder zijn deel van de Cru Meunchberg was geregistreerd bij het kadaster. Tegenwoordig is een opvoeding in hout breed geaccepteerd en vinden we houtgelagerde pinot grigio’s in alle delen van de wereld. - Zoete Pinot Gris
Een specialiteit in de Elzas en zelden geëvenaard. De stijl is geïnspireerd op de zoete Tokaji wijnen uit Hongarije en was een favoriet van de adel in o.a. Transsylvanië en het Ottomaanse rijk (nu Hongarije). Door de overeenkomst met de zoete Tokaji werd de druif tot 1994 Tokay d’Alsace genoemd, tot 2007 Tokay Pinot Gris en vanaf 1-1-2007 nog uitsluitend Pinot Gris.
Van laat geplukte druiven wordt de weelderige Vendange Tardive gemaakt en van door botrytis aangetaste druiven de intense, complexe Sélection de Grains Nobles.
Landen
Exacte actuele gegevens ontbreken en statistieken laten regelmatig andere cijfers zien, maar aangenomen wordt dat het aantal hectaren pinot gris/grigio wereldwijd zeker 60.000 ha is, waarmee het tot de top 20 van meest aangeplante druivenrassen behoort. Opmerkelijk, want in 1990 was de hoeveelheid niet noemenswaardig.
We vinden de pinot gris/grigio in o.a.:
- Argentinië (San Juan en Mendoza)
- Australië (Victoria, Tasmanie, Yarra Valley, Adalide Hills, Orange, New South Wales en Mornington Peninsula), er in 1832 geïntroduceerd door James Busby.
- België
- Canada (British Columbia, Ontario)
- Chili (Casablanca)
- China
- Duitsland (als grauer mönch, grauklevner, grauburgunder of Ruländer in o.a. Baden en Pfalz)
- Frankrijk (o.a. als gris cordelier, auxerrois gris of fauvet, in de Bourgogne als pinot beurot, Elzas, aan de Loire als malvoisie en fromentau of fromentot in de Languedoc)
- Griekenland als Monemvasia
- Hongarije (Badacsony, Mátraalja)
- Kroatië als Sivi pinot
- Luxemburg
- Moldavië
- Nederland
- Nieuw Zeeland (Waiheke Island, Hawkes Bay, Gisborne, Central Otago, Nelson, Marlborough en Waipara); met de laatste 20 jaar een explosieve toename van de aanplant.
- Oekraïne/Rusland (Krim)
- Oostenrijk
- Roemenië (Constanța en Jidvei)
- Rusland
- Slovenië (Primorska en Podravje)
- Slowakije
- Tsjechië als Rulandské šedé (Bohemen en Moravië)
- Turkije (Thracië, Kırklareli en Arcadia)
- Verenigde Staten (Oregon, California, New Mexico, Idaho, Michigan, Arizona, Virginia, New Jersey, Ohio, Washington en New York). Voor het eerst aangeplant door David Lett van Eyrie Vineyards in Oregon in 1965. Populair gemaakt door King Estate Winery (ook Oregon) in 1991. Sterke toename van de aanplant aan het eind van de 20e eeuw en veelal pinot grigio genoemd o.g.v. vergelijkbare stijl Italiaanse variant.
- Zuid-Afrika
- Zwitserland (in Valais als malvoisie)
Pinot grigio in Italië
In Italië stond in 2015 ruim 42.000 ha aangeplant, meer dan trebbiano (ca 37.000) en glera (ruim 32.000) en alleen minder dan sangiovese (55.000). De pinot grigio vinden we in vrijwel alle delen van Italië, maar voornamelijk in het noordoosten zoals in de Veneto (38%), Friuli–Venezia Giulia (27%) en Trentino–Alto Adige (17%). In 2015 betekende die 42.000 hectare een stijging van maar liefst 532% t.o.v. 2000. Deze toename benadrukt de populariteit van de druif en verwacht mag worden dat de stijging zich voortzet, mede dankzij het succes van de nieuwe DOC Delle Venezie dat de Pinot Grigio meer aandacht en aanzien moet geven.
DOP’s en IGP’s
In Italië wordt de druif in verschillende wijnen gebruikt, soms als monocépage, soms als aanvullende druif. In de volgende kwaliteitswijnen (DOP en IGP) vervult hij een hoofdrol of belangrijke bijrol:
Alto Adige / Südtirol DOC, Arcole DOC, Breganze DOC, Carso / Carso-Kras DOC, Colli Altotiberini DOC, Colli Berici DOC, Colli del Trasimeno / Trasimeno DOC, Colli di Parma DOC, Colli di Scandiano e di Canossa DOC, Colli Perugini DOC, Colli Pesaresi DOC, Colli Piacentini DOC, Colli Tortonesi DOC, Collio Goriziano / Collio DOC, Corti Benedettine del Padovano DOC, Delle Venezie DOC, Friuli / Friuli Venezia Giulia DOC, Friuli Annia DOC, Friuli Aquileia DOC, Friuli Colli Orientali DOC, Friuli Grave DOC, Friuli Isonzo / Isonzo del Friuli DOC, Friuli Latisana DOC, Garda Colli Mantovani DOC, Garda DOC, IGP Allerona, IGP Alpi Retiche, IGP Alta Valle della Greve, IGP Alto Livenza, IGP Alto Mincio, IGP Avola, IGP Barbagia, IGP Basilicata, IGP Benaco Bresciano, IGP Bergamasca, IGP Bettona, IGP Camarro, IGP Campania, IGP Civitella d’Agliano, IGP Colli Aprutini, IGP Colli Cimini, IGP Colli del Limbara, IGP Colli del Sangro, IGP Colli della Toscana Centrale, IGP Colli Trevigiani, IGP Collina del Milanese, IGP Colline Frentane, IGP Colline Pescaresi, IGP Colline Teatine, IGP Conselvano, IGP Costa Toscana, IGP Daunia, IGP del Vastese / Histonium, IGP Emilia / dell’Emilia, IGP Forlì, IGP Frusinate / del Frusinate, IGP Isola dei Nuraghi, IGP Lazio, IGP Marca Trevigiana, IGP Marche, IGP Marmilla, IGP Mitterberg, IGP Montecastelli, IGP Murgia, IGP Narni, IGP Nurra, IGP Ogliastra, IGP Osco / Terre degli Osci, IGP Parteolla, IGP Planargia, IGP Provincia di Mantova, IGP Provincia di Nuoro, IGP Provincia di Pavia, IGP Puglia, IGP Quistello, IGP Ravenna, IGP Roccamonfina, IGP Romangia, IGP Rotae, IGP Rubicone, IGP Sabbioneta, IGP Salento, IGP Salina, IGP Sebino, IGP Sibiola, IGP Spello, IGP Tarantino, IGP Terrazze Retiche di Sondrio (pre-2017), IGP Terre Aquilane / Terre de L’Aquila, IGP Terre del Volturno, IGP Terre di Chieti, IGP Terre Siciliane, IGP Tharros, IGP Toscano / Toscana, IGP Trevenezie, IGP Trexenta, IGP Umbria, IGP Val di Magra, IGP Vallagarina, IGP Valle Belice, IGP Valle d’Itria, IGP Valle del Tirso, IGP Valli di Porto Pino, IGP Veneto, IGP Veneto Orientale, IGP Venezia Giulia, IGP Verona / Provincia di Verona / Veronese, IGP Vigneti delle Dolomiti / Weinberg Dolomiten, Lison-Pramaggiore DOC, Menfi DOC, Merlara DOC, Molise DOC, Montecarlo DOC, Montello–Colli Asolani DOC, Monti Lessini DOC, Oltrepò Pavese Pinot Grigio DOC, Piemonte DOC, Pomino DOC, Riviera del Brenta DOC, Sant’Antimo DOC, Sicilia DOC, Terre del Colleoni / Colleoni DOC, Torgiano DOC, Trentino DOC, Valdadige / Etschtaler DOC, Valdadige Terradeiforti / Terradeiforti DOC, Valdichiana Toscana DOC, Valle d’Aosta / Vallée d’Aoste DOC, Venezia DOC, Vicenza DOC
Pinot Grigio Delle Venezie
Hoewel we de Pinot Grigio vrijwel door heel Italië wel tegenkomen, floreert hij vooral in het noordoosten van Italië. De eerste wijngaarden (destijds nog zonder de pinot grigio) werden daar al zeker 5 tot 7 eeuwen voor het begin van onze jaartelling aangelegd door de Etrusken om daarna te worden overgenomen door de Romeinen. Romeinse geschiedschrijvers vermelden wijnen zoals de “Retici” en de “Acinatico” en Plinius de Oude noemt het bestaan van de Pucinum bij Triëst. Tijdens de bloei van de ‘Doorluchtige Republiek Venetië’ (dat bestond van 697 tot 1797) speelde wijn een belangrijke rol in het leven van de ingezeten, van zowel het hof (met de befaamde dogen) tot aan de laagste klassen van de burgerij. Vanaf de 13e eeuw verplaatste de wijnbouw zich van afgelegen gebieden in de binnenlanden en bergen naar lager gelegen districten in de nabijheid van havens en handelsroutes. Ook het type wijn veranderde in die tijd. Van anoniem wit of rood werden de wijnen vernoemd naar hun druivenras of herkomst, terwijl dankzij gunstiger gelegen wijngaarden, wijnen toegankelijker werden en alcoholwaarden stegen. In de tweede helft van de 19e eeuw ontstaat in de regio een toenemende interesse voor onderzoek om de kwaliteit van wijnen te verbeteren, resulterend in de oprichting van opleidingsinstituten in San Michele all’Adige, Conegliano en Poreč (deze laatste in Istrië dat toen nog tot het Oostenrijk-Hongaarse Rijk behoorde). Het noordoosten van Italië speelt dus al lange tijd een voortrekkersrol op het gebied van educatie, recentelijk bevestigd door een consortium gevormd door de universiteiten van Udine, Padua, Verona en Trento.
Venetië
Deze unieke stad ontplooit in de loop van de eeuwen van een machtig zelfstandig rijk tot één van de meest bezochte steden ter wereld en miljoenen toeristen maken er kennis met de natuur, cultuur en…. de wijnen uit de streek. Het is dan ook geen wonder dat men de naam van deze beroemde stad en regio verbonden heeft aan de wijn die hier in grote hoeveelheden wordt gemaakt, verkocht én gedronken. Het geheim van de Italiaanse pinot grigio is z’n lichtvoetige, laagdrempelige stijl. Door de druiven relatief vroeg te oogsten blijven frisse zuren behouden en krijgt de wijn meer primaire aroma’s van bloesem met citrusfruit en frisse appel. Vroeger oogsten geeft de wijn ook een lichtere kleur. Dat de simpele vinificatie een beperkte houdbaarheid impliceert, is van ondergeschikt belang; over het algemeen is dit soort wijnen bedoeld voor ongecompliceerde consumptie binnen een jaar (of twee) na de oogst.
Consorzio Delle Venezie
Om enerzijds wildgroei en misbruik van de populariteit van Pinot Grigio uit de regio rond Venetië tegen te gaan en anderzijds de kwaliteit te verbeteren (en te borgen), verenigde het Consorzio Tutela Vino DOC delle Venezie in 2018 wijnen van deze druif uit diverse districten in een nieuwe, alles omvattende DOC: Pinot Grigio delle Venezie. Bijkomend doel is het streven naar een herkenbare stijl en een verantwoord evenwicht op de markt met een bijbehorende prijsstabiliteit (zoals met prosecco volledig is mislukt). De nieuwe DOC behoort met 26.000 hectare aan wijngaarden in productie (binnenkort 30.000 ha) tot de grootste appellaties ter wereld en vertegenwoordigt maar liefst 85% van de door Italië geëxporteerde Pinot Grigio en 42% van de mondiale Pinot Grigio-productie. In 2019 bedroeg de productie 1.093.098 hl wijn, minder dan in 2018, toen een recordoogst van maar liefst 1,74 miljoen hl. werd bereikt. Het consortium telt 337 leden: 225 wijnboeren, 39 cooperaties (die samen circa 10.000 kleine wijnboeren vertegenwoordigen), 19 wijnmakers en 54 bedrijven die zelf bottelen. Het bestuur van het consorzio bestaat uit 21 leden, 6 namens Friuli Venezia Giulia, 6 namens Trentino en 9 namens de Veneto; president van het Consorzio is wijnproducent Albino Armani.
Controle op o.a. de benaming van wijnen wordt uitgevoerd door certificeringsinstantie Triveneta Certificazioni – de enige interregionale certificeringsinstantie in Italië die zich uitsluitend toelegt op de bescherming van één enkele denominatie. Triveneta helpt producenten ook met kwaliteitscontroles. De inspanning van het consorzio om de kwaliteit van de wijnen te verbeteren was in 2017 (de eerste oogst van de nieuwe DOC) al merkbaar en zijn in 2018 voortgezet. Naast het beperken van rendementen, is volop gebruik gemaakt van de expertise van ervaren oenologen. Maandelijkse proeverijen werden ingesteld om die wijnen te selecteren die het beste voldoen aan de kwaliteitscriteria in de voorschriften, terwijl rondetafel-bijeenkomsten worden ingezet om onderlinge ervaringen t.a.v. communicatie en marketing uit te wisselen.
Naar de markt toe zet het consorzio zich in om de Delle Venezie DOC te introduceren als wijn met een verhaal, de identiteit van de streek, haar geschiedenis en terroir, de cultuur, de toewijding en de druif die de producenten in de betreffende drie regio’s bindt. Een betere communicatie moet leiden tot betere prijzen die de hele toeleveringsketen moeten bereiken en stimuleren. Diverse werkgroepen beheren de certificering en zetten zich in om de Pinot Grigio Delle Venezie wereldwijde erkenning als kwaliteitsproduct te geven. Onderscheidingen en hoge scores op internationale concoursen geven aan dat het consorzio op de goede weg is, zeker op de belangrijkste exportmarkten waaronder Noord-Amerika (44%), het Verenigd Koninkrijk (27%) en Duitsland (10%).
In 2020 werd (amper een maand na de registratie van de DOC in het eAmbrosia-register door de Europese Commissie) het Pinot Grigio Delle Venezie DOC Consorzio ook officieel erkend door Italiaanse Ministerie van Landbouw-, Voedsel- en Bosbouwbeleid (MIPAAF). Hierdoor is het consorzio nu zelf formeel bevoegd taken uit te voeren ter bescherming en promotie van de DOC zoals is vastgelegd in de betreffende regelementen van 12 december 2016.
Disciplinare Delle Venezie DOC
De geografische aanduiding “delle Venezie” wordt al gebruikt sinds 1977, gebaseerd op EEG-verordening 816/70; in 1995 volgde een aanpassing van de regels van de IGP Delle Venezie.
In 2018 werd dus de nieuwe DOC geïntroduceerd: Pinot Grigio delle Venezie. De DOC kent uiteraard allerlei voorwaarden t.a.v. de samenstelling van de wijn, de opbrengsten van de wijngaarden, de vinificatie, analytische waarden etc. Dit zijn de belangrijkste:
- Kan ook in het Sloveens worden aangeduid als Beneških Okolišev DOP.
- Alle varianten, dus zowel stil als mousserend zijn van minimaal 85% pinot grigio, aangevuld met maximaal 15% chardonnay, pinot blanc, muller thurgau, garganega, verduzzo en/of tocai.
- Vanaf 01-08-2019 mogen in de DOC geen nieuwe wijngaarden worden aangeplant.
- De maximale opbrengst aan druiven is 18 ton per hectare (met een marge van 20%), altijd met een minimum potentieel alcoholvolume van 9,5%.
- Irrigatie is toegestaan indien noodzakelijk.
- De reguliere pinot grigio heeft minimaal 11,0% alcohol, minimaal 4,5 g/l aan totale zuren en een extract van minimaal 15,0 g/l.
- Voor mousserende versies is uitsluitend de metodo Martinotti/Italiano/Charmat toegestaan.
- Voor spumante geldt 11,0% alcohol, 4,5 g/l aan zuren en minimaal 15,0 g/l extract.
- Bij de frizzante is dat respectievelijk 11,00%, 5,0 g/l en 14,0 g/l.
- Spumante kan variëren van zero dosage tot dry
- Er zijn geen voorschriften t.a.v. de lagering
Bodem
De relatief jonge DOC Delle Venezie ligt in het noordoosten van Italië, zowel in Friuli Venezia Giulia, de Veneto als Trentino. Dit uitgebreide gebied kent uiteraard veel verschillen qua terroir. Het landschap kan heuvelachtig zijn dichterbij de Alpen en de Dolomieten of juist heel vlak in de Po-vlakte. Op hoger gelegen wijngaarden treffen we veel mergel, kalkstenen conglomeraten en karst aan. Lager is het aandeel kiezel en zand groter, het gevolg van erosie en alluviale afzettingen.
Klimaat
In de DOC heerst een gematigd klimaat met gemiddelde jaartemperaturen van 10-12 tot 13-14 ° C met gemiddelden van 20-25 °C in de warmste maanden juli en augustus. De koudste maanden zijn december en januari met gemiddelde temperaturen van 1 tot 4 ° C, waarbij in de hogere gelegen gebieden ook -1 tot -5 ° C wordt gemeten. Neerslag varieert jaarlijks van 700-1300 mm, m.u.v. de noordelijkste regionen van Treviso en Friuli waar wel 1500-2000 mm wordt bereikt. De regenachtigste maanden zijn over het algemeen mei, oktober en november. De samenstelling van de bodem zorgt zelden voor tekorten of overschotten aan grondwater. Duidelijke temperatuurverschillen tussen dag en nacht dragen bij aan een evenwichtige aromatische rijping.
Vinificatie
Voor de Delle Venezie gelden geen specifieke voorwaarden m.b.t. de vinificatie. Doorgaans geschiedt de vinificatie in roestvrijstalen tanks, waarbij fraîcheur en ongecompliceerd drinkplezier centraal staan.
De wijnen:
Tijdens een workshop en verschillende aanvullende proeverijen bij o.a. Harries Wine & Deli in Rotterdam en Wijncafé Lefebvre in Utrecht, werden deelnemers in de gelegenheid gesteld om ruim 40 Pinot Grigio’s delle Venezie te proeven. Deelnemers werd gevraagd om hun favorieten (anoniem) aan te geven, hetgeen het volgende resultaat opleverde.
Meest favoriete wijnen:
- Enotria Tellus, Viajo Dosaggio Zero, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12% alc. - Del Cero, Tenuta Corte Giacobbe (Paladin), Pinot Grigio delle Venezie, 2018
13,0% alc. Importeur: Gastrovino - Antichello (Santa Sofia), Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12% alc. - Ruffino, Lumina, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12% alc. Importeur: Sligro - Tenuta Bonotto delle Tezze, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12% alc. Importeur: Van Dort, Houten - Ca’ Duso, Motolo Pinot Grigio delle Venezie, 2018
13% alc. - Albino Armani, Terre di Gioia, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12,5% alc. - MGM – Mondo del Vino, Itinera, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12% alc. - Del Cero, Tenuta Corte Giacobbe (Paladin), Pinot Grigio delle Venezie Ramato, 2019
13,0% alc. Importeur: Gastrovino
Eveneens gewaardeerd werden:
- Cadis (Cantina di Soave), Pinot Grigio dellle Venezie, 2019
12% alc. - Cantina Colli Euganei, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12,5% alc - Cantina Soc. di Monteforte D’Alpone, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12,5% alc. Importeurs : Neerlands Wijnuis; Delta Wines; Les Genereux - Villa Sandi, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12% alc. - Cecilia Beretta (Pasqua), Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12% alc. - Farina, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12,5% - La Gondola, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12% alc. - International Wine Group, La Toretta, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12% alc. - Ruffino, Pinot Grigio delle Venezie, Vino Biologico, 2019
11,5% alc. Importeur: Sligro - Astoria, Alìsia, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12,5% alc. Importeur: Hansen Dranken, Linne - La Marca, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12,5% alc. - Le Rive, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12,5% alc. - Perlage, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12% alc. Bio - Piera Martellozzo, Pietra di Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12% alc. - Tenuta Grimani, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12,5% alc. - Villa San Martino (Cantina di Bertiolo), Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12% alc.
Ook geproefd (met wisselende beoordelingen):
- Cantina Di Castelnuovo Del Garda, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12% alc. - Kris, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12,5% alc. - Villa San Martino (Cantina di Bertiolo), Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12% alc. - Ai Galli, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12,5% alc. Importeur: Wijnimport Vinolento - Bidoli, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12,5% alc. Importeur: Sauter Wijnen - Bolla, La Real Casa, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12,5% alc. - Ca’ di Alte, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
13% alc. - Conciviale, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12,5% alc. - Delibori, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12% alc. - Monteci (Righetti), Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12% alc. - Osvaldo / MV, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12,5% alc. - Sartori, Arco dei Giovi, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12% alc. - Seiterre, Masi Bianco, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12% alc. - Sessantacampi, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12,5% alc. - Terre di Rai (Ca’ di Rajo), Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12% alc. - Tinazzi, Ca’ de’ Rocchi, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12,5% alc. - Villa Sandi, Pinot Grigio delle Venezie, 2019
12% alc. - De Stefani, Pinot Grigio delle Venezie, 2018
13% alc.
Met dank aan: CONSORZIO VINI DOC DELLE VENEZIE
