Chateau Montelena: sinds 1882, 1888, 1968, 1972, 1976 en 1982
- Door Fred
- augustus 19, 2022
- 13:37
Sinds 1882
Toen Bo Barrett in 1972 als 20-jarige besloot om wijn te gaan maken in plaats van beton te storten, had hij nog geen idee dat Montelena en hijzelf zouden uitgroeien tot iconen in de wijnwereld. De basis voor dat succes werd echter gelegd door zijn vader Jim, die in 1968 samen met Ernest Hahn partner werd van Lee en Helen Paschich. Ze namen het in 1882 door Alfred L. Tubbs gevestigde Chateau Montelena over van het echtpaar Frank.
Overlevering
Tubbs koos voor een (ooit) 365 hectare groot domein in de gemeente Calistoga aan de voet van Mount Saint Helena in het noorden van de Napa Valley, onderdeel van het Mayacamas-gebergte. Vooruitstrevend als hij was, bouwde hij er in 1888 een stenen bedrijf, vormgegeven naar een Brits kasteel en een ondergrondse kelder in een heuvel naar andere Europese voorbeelden. In 1896 was zijn Tubbs Winery de zevende grootste wijnmakerij in de Napa Valley, maar door de drooglegging (ca. 1917-1933) kwam de commerciële wijnbouw er stil te liggen. Onder leiding van Chaplin, de kleinzoon van Alfred Tubbs, herstelde de productie zich voorzichtig, maar grote successen bleven uit. Wel gaf Chaplin het bedrijf in 1940 zijn huidige naam: Chateau Montelena Winery. De naam verwijst naar de Mount St. Helena (door de Kanamota, de oorspronkelijke bewoners, de Menselijke Berg genoemd) de berg met een vulkanische oorsprong en vijf toppen in drie districten: Sonoma, Lake County en Napa (de Napa-rivier ontstaat op de zuidoostelijke helling). Na het overlijden van van Chaplin in 1947 duurde het tot 1958 voor er weer serieus werd geïnvesteerd in Montelena, destijds door Yort Wing Frank en zijn vrouw Jeanie, die er vooral van hun pensioen wilde genieten en er ‘en passant’ de nog altijd te bewonderen Chinese tuin met het Jademeer aanlegden.
1976
Qua wijn begint was het wachten om Jim Barrett om de wijnen op het ooit door Tubbs beoogde kwaliteitsniveau te brengen. In 1972 maakte hij zijn eerste wijn na een rigoureuze renovatie van zowel de wijngaarden als de kelder in samenwerking met wijnmaker Miljenko ‘Mike’ Grgich, die in 1958 zijn geboorteland Kroatië verliet om het vak te leren van en met mensen als Lee Stewart (Chateau Souverain), André Tchelistcheff (o.a. Beaulieu Vineyards) , Robert Mondavi, Warren Winiarski (Stag’s Leap Wine Cellars) en Jerry Luper (Freemark Abbey en later Montelena). Als de 1973 Chateau Montelena Chardonnay in 1976 de eerste plaats voor zich opeist in de befaamde “Judgment of Paris” proeverij en werd geprefereerd boven beroemde witte Bourgognes als de Batard-Montrachet van Ramonet-Prudhon en Meursault Charmes van Roulot, staat vast dat de wijnen al direct tot de beste ter wereld behoren. NB. Omdat de eigen wijngaarden nog te jong waren, werd de wijn gemaakt van gekochte druiven uit voornamelijk de Russian River en Alexander Valley (beiden Sonoma County); slechts 3% was afkomstig uit de Calistoga, de noordelijke AVA van de Napa Valley bij Chateau Montelena zelf. Voor Bo Barrett zijn de succes uit het verleden interessant en leuk, maar ook niet meer dan dat; ze zijn het verleden. Desalniettemin is de betreffende 1973 Chardonnay is opgenomen in de collectie van Smithsonian National Museum of American History; hij is nu eenmaal van groot historisch belang in de geschiedenis van de Amerikaans wijnbouw.
Bo Barrett
Jim Barrett (U 2013) werd al in 1972 geholpen door zijn zoon Bo. Deze toen 20-jarige frivole ski-fanaat, wilde eigenlijk veel liever piloot en rijk worden om een avontuurlijk leven met massa’s plezier in de vrije natuur te hebben, maar koos toch voor een studie wijnbouw aan de Fresno State University. Samen met zijn vader en wijnmaker Jerry Luper leerde hij de bijzonderheden van Chateau Montelena beter kennen om vanaf 1982 de productie te leiden en in 2013 tot CEO benoemd te worden. Na diverse zeer productieve jaren, beperken zijn activiteiten zich tegenwoordig tot plezier maken tijdens buitensporten en adviseren op het gebied van wijn, dit laatste vaak samen met zijn vrouw Heidi die als consultant o.a. verantwoordelijk was voor de eerste oogst van Screaming Eagle, de beroemdste Amerikaanse cultwijn. Opmerkelijk is zijn persoonlijke voorkeur voor jonge, volvette chardonnays (“Tja, ik kom nu eenmaal uit Californië en dat vinden we hier lekker”) en dan toch de bewuste keuze om een Bourgogne stijl chardonnay te maken met juist veel fraîcheur, spanning en lengte, geschikt om te kunnen ouderen.
Druiven
Chateau Montelena ligt bij Calistoga, tussen twee bergketens in één van de warmste gebieden van de Napa Valley. Door de hoge temperaturen is het er minder geschikt voor witte druiven, waardoor de aanplant aldaar is beperkt tot cabernet sauvignon en zinfandel. Riesling is aangeplant In de Potter Valley (Mendocino County); sauvignon blanc en chardonnay komen uit Oak Knoll in het zuiden van de Napa Valley. Hoewel de reputatie van Montelena gebaseerd is op hun Estate Chardonnay en Cabernet Sauvignon, is het vooral de Riesling die de grootste omzet voor zijn rekening neemt. “De Riesling heeft de ontwikkeling van de Cabernet gefinancierd. De Cabernet levert de eerste 10 jaar niets op, en het geld moet ergens vandaan komen”; zo verklaart Barrett.
Rook
Het klimaat in deze subregio’s verschilt van elkaar, maar slechts weinig in de diverse oogstjaren. Jaarlijks zijn er weliswaar kleine nuances merkbaar, maar veel minder groot dan in bijvoorbeeld Europese wijngebieden. Een groter probleem zijn de toenemende bosbranden. Zo is er in 2020 geen rode wijn gemaakt, omdat de druiven te sterk waren aangetast door rook. Het is dat jaar wel gelukt om ‘schone’ witte wijnen te maken; schilcontact is daar amper aanwezig, zodat ongewenste rookaroma’s tot een minimum beperkt bleven. In 2017 had men ook last van bosbranden, maar bleef de aantasting door rook beperkt; de meeste druiven waren al geoogst.
Vinificatie
In de kelder bij Montelena eigenlijk geen opvallende zaken, er is hooguit wat minder gebruik van nieuw hout ten opzichte van de beginjaren toen de “Parkerstijl” heerste. De vergisting vindt plaats in RVS, waarbij voor de Chardonnay de malolactische gisting wordt voorkomen. De rijping van circa 10 maand in veelal gebruikte barriques van Frans en Oost-Europees eiken geschiedt zonder bâttonage.
De vinificatie van de reguliere zinfandel en cabernet stemt men af op de smaak van de Amerikaanse consument, dus zachter en ronder, o.a. door een minder lange weking van de schillen. Voor de Estate Chardonnay en Cabernet Sauvignon geldt (nog altijd) een meer klassieke Europese/Franse stijl, hoewel deze tegenwoordig mondialer dan ooit is.
De wijnen:
Chateau Montelena Chardonnay 2019
Zeer jong en onontwikkeld, maar krachtig met een fraaie structuur. Prachtige frisse fruittonen van allerlei citrusvruchten en wat karamel; rassige finale.
Chateau Montelena Chardonnay 2018
Zacht en soepel, rijper, ronder en wat romiger dan de 2019 met meer tropisch fruit, maar nog altijd met voldoende fraîcheur voor een aangename balans.
Chateau Montelena Chardonnay 2014
Prachtig ontwikkeld met tonen van specerijen, limoen, mandarijn, wat honing en geroosterde noten met fijne, zilte accenten. Perfecte balans en fraaie lengte; geeft aan hoe 2019 en 2018 zich op termijn zullen ontwikkelen.
Chateau Montelena Chardonnay 2012
Nu mooi op dronk, maar nog wat potentieel voor een verdere ontwikkeling op de kortere termijn. Geen grootste structuur, maar met een prima balans en erg verteerbaar door veel frisse tonen en een eigenwijs bittertje.
Chateau Montelena Chardonnay 2011
Een koeler en natter jaar met een late oogst in oktober. Een jaar waarin werd geroepen: “Bring back global warming, we’re freezing our asses off”. De wijn is niet heel genereus, wat meer ingetogen qua expressie en structuur, rassig bijna, maar met mooie rijpe fruittonen, een fijn bittertje (zest) en gekonfijte citroen. Nu fraai ontwikkeld, maar gaat beslist nog de nodige jaren mee. Een uitdagende charmeur uit een oogstjaar met een matig imago, dat laatste iets waar Barrett best boos over kan worden..
Chateau Montelena Chardonnay 2010
Een relatief koel jaar met een wijn die nu pas langzaam op gang begint te komen. Ontwikkeld zich langzaam in het glas en waaiert dan breed uit, zonder aan frisse tonnen te verliezen. Wijn met veel diepgang, potentieel en aroma’s van citrusvruchten, rijpe appel, hazelnoot en heel fijn houtgebruik.
Wat breder dan de 2011 en 2012; erg mooi.
Chateau Montelena Chardonnay 2009
Mooi ontwikkeld fruit en veel zachte tonen, een heerlijk glas wijn dat nu volledig op dronk is en eigenlijk in geen enkel opzicht voldoet aan het (oude?) imago van Californische chardonnays. Finesse en balans, complexiteit en perfect geïntegreerd hout; wat wil je nog meer?
Chateau Montelena Cabernet Sauvignon 2019
Zijn de Chardonnays wat meer Europees gestileerd, de reguliere Cabernet Sauvignon heeft een meer Amerikaans karakter. Souplesse, sap en veel rijp zwart fruit met wat hout; het bekende recept, maar perfect uitgevoerd.
Chateau Montelena Cabernet Sauvignon 2018
Iets rustiger dan de nog wat onstuimige 2019; nu heerlijk om van te genieten met alle aroma’s die we mogen verwachten bij een cabernet sauvignon uit Californie: rijp, donker fruit, zoete drop, verleidelijk met gelukkig niet teveel hout en voldoende frisse tonen.
Chateau Montelena Estate Cabernet Sauvignon 2018
Duidelijk een klasse (of twee) hoger. Meer concentratie, meer diepte, lengte en complexiteit.
Jong en toegeknepen nog in zowel neus als mond, maar met veel rijp zwart fruit (cassis en bramen), zwarte peper en een decente houtinbreng (22 maanden in barriques Frans eiken, 40% nieuw). Tanninestructuur is stevig, maar rijp en goed in balans met rijp fruit en fijne zuren. Veel lengte.
Chateau Montelena Estate Cabernet Sauvignon 2008
Duidelijk geëvolueerd, vers, zwart fruit heeft plaatsgemaakt voor gedroogde vruchten, herfsttonen en wat thee; in de mond en gemiddelde structuur, goede zuren en goede houtinbreng en wat drogende tannine op het einde. Vriendelijke wijn die nu helemaal klaar is en het beste aan de dis genoten kan worden.
Importeur: Hosman Vins Schiedam