Anteprima Vino Nobile 2019

Bevinding tijdens het bezoek aan Montepulciano in februari 2019.

Onbewust hoor ik de tonen van ‘Time stood still’ in mijn hoofd als ik in Montepulciano ben en er de wijnen proef. Sinds ik hier begon te proeven aan het begin van de jaren ’90 van de vorige eeuw is er weinig veranderd; niet in de dorpje zelf, niet in de wijngaarden, niet in de wijnkelders. Toegegeven, het is er schoner en beter georganiseerd dan voorheen, maar nog altijd veelal dezelfde namen, veelal dezelfde wijnen, veelal dezelfde hoogte- en helaas ook veelal dezelfde dieptepunten.

Respect
In de loop van de jaren zijn er op detailniveau veranderingen geweest; Antinori is er gekomen, Avignonesi werd overgenomen en enkele producenten hebben minder last van brett dan voorheen, maar het blijft een lastige appellatie met de nodige lastige wijnen. Het kan echter ook erg goed gaan, zoals producenten als Boscarelli en Poliziano al jaren bewijzen en wie de wijnen van Caterina Dei en le Bèrne proeft, kan niet anders dan respect hebben voor hetgeen zij op de markt brengen. Aan de andere kant maak ik me zorgen over producenten als Fassati, del Cerro en Valdipiatta; wat willen ze nu precies? Van Antinori is duidelijk wat ze willen en hebben bereikt; ze maken misschien geen typische Nobile, maar wel hele goede, slimme wijnen (lees: commercieel verantwoord) die veel drinkplezier geven. En laten we eerlijk zijn: als je moet kiezen tussen een slechte Nobile of lekker glas wijn, dan ga je beslist voor de wijnen van Antinori.

Stijl?
Bij Trerose (onderdeel van de Bertani groep) is het ook duidelijk wat ze willen; toegankelijke en verteerbare wijnen met de karaktereigenschappen van een zuivere, aangename, elegante Nobile. Dat waren ze ooit en nu weer, een welkome terugkeer! Kracht en hout proefde ik ook dit jaar weer. Moderne wijnen worden ze genoemd, jammy met veel nieuw hout die op mij eerder karikaturaal overkomen dan modern of voorbeelden van een nieuw elan. Daarnaast natuurlijk diverse klassiekers, een mooi eufemisme voor versleten, uitgedroogde wijnen zonder fruit en plezier maar ‘gelukkig’ wel veel brett…… Er zijn gelukkig nog altijd liefhebbers van deze ‘stijl’. getuige het enthousiasme van een Nederlandse collega over de wijnen van een wijnhuis die deze stijl als handelsmerk heeft gekozen. Ik merkte een toename van het aantal biologisch werkende producten op, maar helaas is biologisch (of duurzaam) werken geen garantie voor een mooie wijn. Opvallende afwezige dit jaar: Avignonesi, hoewel de voornaamste reden niet echt heel spannend was: het team zat in het buitenland.

Ideëel en ecomomisch
In 2017 werd de Vino Nobile Alliance geïntroduceerd en ik mocht dat als eerste wereldkundig maken; een mooie primeur, zie https://proefschrift.nl/primeur-uit-montepulciano/. Sindsdien was het ernstig stil rond dit nieuwe initiatief, maar Luca de Ferrari van Boscarelli en Caterina Dei vertelden me dat er dit jaar wat gaat gebeuren. Wat precies is nog niet duidelijk, maar ze houden me op de hoogte. In de Nobile Alliance / Alliance Vinum werken Avignonesi, Boscarelli, Dei, la Braccesca (Antinori), Poliziano en Salcheto samen om de kwaliteit en het imago van Vino Nobile te verbeteren. De alliantie heeft niet alleen een ideëel doel (de mooiste Vino Nobile van 100% sangiovese), maar is ook geboren uit een economische noodzaak. De gemiddelde prijs af-kelder bedraagt zo’n € 7,50 per fles, terwijl een Brunello zonder al te veel problemen € 20,00 oplevert. Er is handel (met Duitsland als verreweg de belangrijkste exportmarkt), maar de prijzen zijn te laag voor broodnodige investeringen. De prijs voor een Vino Nobile zou naar minimaal € 18,00 tot € 25,00 moeten gaan om de wijnhuizen meer te kunnen laten investeren in een veelbelovende toekomst. Teveel van hen blijven nu noodgedwongen hangen in een stoffig verleden. Over enige tijd meer over deze alliantie.

Typisch?
Ook over “Terra Nobile di Montepulciano” (een samenwerkingverband van Podere Casanova, Croce di Febo, Casale Daviddi, Fassati, Metinella, Il Molinaccio, Montemercurio, Romeo, Talosa en Tiberini) weinig nieuws vernomen. Ook hun doel is het verhogen van de kwaliteit en vooral het imago van Vino Nobile. Dat willen ze bereiken door strengere regels t.a.v. productie, het stimuleren van duurzame en natuurlijke middelen en methoden in wijngaard en kelder, het gebruik stoppen van oenologische technieken als de-alcoholisatie, hitteshockbehandelingen, osmoseconcentratie, elektrodialyse en kationenwisselaars, het vervangen/beperken van het gebruik van zwavel door toepassing van fysische procedures en het delen kennis en ervaring. Ze introduceerden twee nieuwe typen Vino Nobile: de “Tradition” en de “Vigne Vecchie”, altijd van minimaal 85% sangiovese met maximaal 15% uitsluitend autochtone blauwe druiven. Voor de “Tradizione” geldt maximaal rendement van 50 hl/ha en voor de “Vigne Vecchie” ( > 40 jaar oude stokken) geldt maximale opbrengst van 35 hl/ha. Persoonlijk heb ik nog te weinig verbeteringen geproefd in de wijnen van deze groep; ik rook en proefde nog teveel afwijkende (onzuivere) aroma’s, hoewel enkele collega’s dit als ‘typisch’ omschreven.

Intrigerend
Wat dat betreft blijft het intrigerend om te zien hoe verschillend de meningen over wijnen kunnen zijn, ook onder hen die zich professionals noemen. Collega Ronald de Groot (Perswijn) vertelde me dat er tijdens het gala-diner (avonden die ik al de nodige jaren steevast vermijd) collega’s waren die de Asinone van Poliziano niet begrijpen (iets wat wij beide niet kunnen voorstellen, want de wijn is geweldig). Anderen bekritiseren de Nobile van Romeo of prijzen ze juist, iets wat mij eveneens verbaast). Maar goed, zoveel proevers, zoveel meningen, hoewel over sommige wijnen juist overeenstemming heerst. Redelijk objectief en eensluidend zijn de meningen over de meest recente oogstjaren: in 2017 bleek niet iedereen over de juiste wijngaarden, kennis of ervaring te beschikken om de extreme weersomstandigheden aan te kunnen, zoals ook 2016 wijnen met een sterk wisselende kwaliteit heeft opgeleverd. De beste papieren hebben de wijnen uit 2015, maar de Riserva’s blonken helaas niet allemaal uit. Hoewel 2014 niet te boek staat als een geweldig jaar, heeft Il Macchione een zeer fraaie Riserva gemaakt. Uit 2013 proefde ik slechts enkele wijnen waarvan vooral de Sileo van Il Macchione bijzonder en zeer fraai bleek. De wijn rijpte 50 maanden in tonneaux en is nu na de nodige flesrijping eindelijk op de markt; er zijn helaas maar 2 tonneaux van gemaakt. Ter afsluiting kregen we ook nog enkele wijnen uit 2012 te proeven, waarvan alleen de Bossona van Caterina Dei me prima smaakte. Aan de andere wijnen uit 2012 wil ik niet meer herinnerd worden…

Mijn persoonlijke favorieten:

Vino Nobile di Montepulciano, 2016