Duitse chardonnay, door Wessel van Geffen
Op maandag 23 juni organiseerde Wines of Germany hun 22ste editie van Riesling, pinot & Co. in het Spoorwegmuseum van Utrecht. Naast een groot assortiment producenten en importeurs die hun wijnen lieten proeven, waren er ook twee masterclasses onder leiding van Lars Daniëls MV. Onze aandacht ging vooral uit naar de masterclass over Duitse chardonnay, want het is interessant om te horen waarom juist dit druivenras de laatste tijd zoveel aandacht krijgt.
Reputatie
De reputatie van Duitsland als wijnland kent twee gezichten. Enerzijds als leverancier van goedkope bulkwijnen van grote coöperaties voor de ‘doe maar een zoet wijntje…’ en de manier om kwaliteit aan graden Oechsle te koppelen. Anderzijds zien we fenomenale topwijnen en wijnboeren die volop experimenteren met andere druivenrassen op verschillende bodems en de VDP (met zo’n 200 leden) die streven naar een nieuwe kwaliteitsmaatstaf, waarbij de herkomst belangrijker is dan hoe zoet de wijn is. Dit laatste geen vreemde ontwikkeling, want de rest van de wereld hanteert dit al ‘een tijdje’.
Burgunder
Als lid van de ‘burgunder familie’ (chardonnay is een kruising van pinot noir en gouias) kregen zijn neven en nichten ook de nodige aandacht. Terecht, want de (toenemende) aanplant van o.a. weiß-, grau- en spätburgunder is samen met chardonnay goed zijn voor 28.518 hectare aan wijngaarden. Riesling staat met 24.410 hectare nog steeds op nummer 1 als het meest aangeplante druivenras in Duitsland. Toch is het niet gek dat de aanplant van de burgunder soorten, en in het bijzonder de chardonnay, toeneemt. Witte Bourgognes behoren tot de meest prestigieuze (en dure) chardonnays ter wereld en ook in Duitsland wil men van dit succes profiteren.
Proeven
De proeverij bestond uit tien chardonnay’s uit verschillende gebieden, zoals de Rheingau, Nahe, Rheinhessen, Franken, Pfalz, Baden en Württemberg. Dit gaf de proeverij een extra dimensie aangezien het dus niet alleen meerdere producenten betrof, maar ook diverse regio’s. De naam van de masterclass gaf aan dat we chardonnay’s gingen proeven die steeds een stapje beter werden. Maar omdat ze stuk voor stuk kwalitatief goed waren, zou een betere omschrijving zijn dat ze van een meer toegankelijke stijl, naar een meer exclusieve stijl werden geschonken. Omdat er geen andere burgunder druivenrassen werden gepresenteerd, gaf dat een mooie kans om een goed beeld te krijgen van Duitse chardonnay’s. De proeverij begon met een Sekt van Sektkellerei Höfer. Een fraaie bubbel uit het oogstjaar 2018 die tot januari 2025 ‘sur latte’ heeft gelegen. Een brut nature met een goede balans, fijne mousse en de nodige zuren die je verwacht bij een mousserende chardonnay. Verder werd de geur en de smaak verrijkt door de lange gistrijping, waarbij geuren zoals hazelnoot en brioche de meer primaire aroma’s van groene appel en citroen aanvulden. Een zeer geslaagde Sekt uit Franken dus. Vervolgens werden er steeds series van drie wijnen geschonken die iedere ronde iets exclusiever werden. Een fijne manier om kennis te maken met de verschillende niveaus chardonnay die Duitsland te bieden heeft.
Zoek de verschillen
De geproefde wijnen hadden bijna allemaal iets gemeen: de vinificatie. Veel van de geproefde chardonnay’s hadden een rijping op hout, waarbij de ene wat langer op het vat had gelegen dan de ander. Wel hadden de wijnen richting het einde van de proeverij steeds meer nieuw hout. Aangezien dit een kostbaar proces is (een nieuwe Franse barrique van 225 liter kost al snel meer dan € 1000,-) zal een producent deze manier van rijpen bewaren voor zijn beste selectie chardonnay druiven. Wel was er een groot verschil in het type fruit bij de verschillende chardonnay’s. Zo hadden bijvoorbeeld de wijnen uit de gebieden Franken en Rheinhessen duidelijk wat meer citrus en pitvruchten zoals citroen, peer en appel. En ook iets minder opvallende hout aroma’s. De wijnen uit Baden en de Pfalz hadden juist wat rijper en tropisch fruit zoals ananas, abrikoos en mango, dit naast de meer prominente tonen van de houtlagering. Alle chardonnay’s hadden een aangenaam zuurtje, die dus bij de één het type fruit versterkte en bij de ander juist functioneerde als een mooi tegengewicht voor de rijpere tonen van de hout en gistrijping.
Meer voor minder?
Duidelijk werd dat chardonnay ook in Duitsland een extra dimensie toevoegt aan de wijnbouw. Het zijn wijnen die kwalitatief zeer goed in elkaar zitten. Helaas is dat niet het enige wat nodig is om het een succes te maken. Mensen moeten ook weten dat het er is, en het willen proberen. Daarbij spelen prijzen een belangrijke rol, zeker in vergelijking met de concurrentie uit o.a. Frankrijk. Als sommelier bij restaurant en wijnbar Roemer zie ik vaak dat mensen het niet erg vinden om wat extra geld uit te geven aan een chardonnay uit Bourgogne. Maar waarom zou je niet juist iets minder willen spenderen aan iets vergelijkbaars? In de proeverij was de meest kostbare wijn die van Weingut Bernhard Huber met zijn chardonnay ‘alte reben’ uit 2022. Bij een aantal online winkels kunnen consumenten deze kopen voor circa € 67,50. Voor een kwalitatief vergelijkbare chardonnay uit de Bourgogne, betaal je al snel twee keer zoveel. Daarom is het helemaal niet zo gek om juist een keer de Duitse chardonnay een kans te geven. Aan de kwaliteit mankeert niets.
De wereld draait door…
Met veel concurrentie wereldwijd moet je wel me de tijd mee gaan. Het is daarom niet voor niks dat de nieuwe generatie wijnmakers aan het kijken zijn naar “the next big thing”. Chardonnay is een sterke kandidaat en krijgt daarom dus niet voor niks zoveel aandacht. Dit druivenras, wat voor niemand een onbekende is, geeft ook in Duitsland grote wijnen in verschillende stijlen en op diverse niveaus. Chardonnay is daarmee een aanwinst en een mooie belofte voor de toekomst van Duitse wijnen.
