Fred – Pagina 26 – Fred Nijhuis

Friuli Venezia Giulia in de hoofdrol

26 maart 202125 maart 2021

Friuli Venezie Giulia; intrigerend en inspirerend

Samenvatting naar aanleiding van diverse workshops en proeverijen en een indrukwekkende hoeveelheid wijnen.

Vorig jaar verzamelde ik de nodige wijnen voor een workshop over Friuli voor de Verenigde Vinologen Nederland. Mede dankzij de hulp van het Consorzio delle DOC Friuli Venezia Giulia, beschikte ik al snel over waarschijnlijk de grootste collectie Friulaanse wijnen die Nederland ooit heeft gezien. De selectie was zo groot dat er meer dan genoeg flessen waren voor meerdere proeverijen voor vele liefhebbers, zowel professionele- als particuliere connaisseurs. Daardoor proefden we niet alleen tijdens de workshop voor de VVN een ruime hoeveelheid wijnen, maar ook tijdens andere gelegenheden, zoals 1-op-1 proeverijen met collega Charlotte van Zummeren van Winebusiness.nl en Chiel Seuren, sommelier bij Noble (*) in ’s Hertogenbosch. Bij Harries Wine & Deli in Rotterdam proefde ik diverse wijnen met allround professional Harrie Baas, vele van zijn klanten en enkele bekende proevers/bloggers, terwijl er gedurende een aanvullende workshop in het dorpshuis te Tuil nog meer geïnteresseerden kennis maakten met een ruime selectie wijnen uit Friuli. Enkele resterende flessen wachten nu nog op het moment dat de horeca weer open is, om er tijdens mooie momenten met Fine Food & Wonderful Wines van te genieten. Het Consorzio en haar leden stelden ons dus op bewonderingswaardige in staat om uitgebreid kennis te maken met de vele wijnen die Friuli rijk is; niet alleen inspirerend wit, maar ook intrigerend rood en diverse specialiteiten waaronder de ramato en verschillende zoete.

Algemeen
Gelegen tussen Venetië, de Alpen, Slovenië en de Adriatische Zee geniet Friuli (afgeleid van Forum Julii / Julius) van vele invloeden en tegelijkertijd een eigen identiteit. Het is weliswaar een van de kleinste regio’s in Italie, maar is zeer gevarieerd met een bergachtige noorden, het heuvelachtige centrum en vlakke delen in het zuiden aan zee. Van oudsher is het al een grensgebied, voornamelijk tussen de Romaanse en de Slavische wereld, maar veelal autonoom met een eigen cultuur en taal.

Geschiedenis
Ver voor het begin van onze jaartelling werd de streek was er in de streek al sprake van de Castellieri-cultuur terwijl de Carni daarna voor een verdere ontwikkeling zorgden. Uiteraard speelden ook de Romeinen een aanzienlijk rol in de geschiedenis van Friuli en was Aquileia zelfs de vierde grootste stad van Italië tijdens het Romeinse keizerrijk. Na invallen van Attila de Hun, overheersingen door o.a. het koninkrijk Odoacer, Theodorik de Grote, de Byzantijnen en Lombarden, de republiek Venetië en de Habsburgers, werd het pas in 1919 onderdeel van de huidige republiek Italië. De vele invloeden zijn echter nog overal merkbaar en vooral de band met Slovenië is onveranderd hecht.

Toerisme en gastronomie
Friuil-Venezia-Giulia heeft een prima reputatie als toeristische bestemmingen met volop mogelijkheden voor zowel wintersport als zonvakanties, talloze attractieparken, dierentuinen en culturele evenementen, vele eeuwenoude steden en dorpjes met allerlei historische bezienswaardigheden, musea en een keur aan culinaire specialiteiten. Zo is men nu weer druk bezig met de voorbereidingen voor Pasen, wanneer de pinza, frati, pistun, cjarsons en magri cuet op tafel komen en (in Cividale del Friuli) geoefend wordt voor de “Truc”. Ben je in de regio, vergeet dan ook niet te genieten van de ribaltavapori, prosciutto van San Daniele of de muset en de brovada.

Wijnbouw
Als onderdeel van handelsroutes tussen het Midden-Oosten of Centraal Europa en Italië, profiteerde Friuli vele eeuwen van de aan- en doorvoer van de meest uiteenlopende producten en materialen, ook ten behoeve van de wijnbouw. Voor de phylloxera-ramp telde de regio zeker 350 druivenrassen, afkomstig uit vrijwel alle delen van Europa en het Midden-Oosten en de wijnen genoten een uitstekende reputatie. Phylloxera veranderde echter alles en pas na de ’70-er jaren van de vorige eeuw herstelde de wijnbouw zich, o.a. door initiatieven van pioniers als Mario Schiopetto en Josko Gravner. De eerste zorgde voor een omslag van de productie van anonieme bulkwijn naar gebottelde kwaliteitswijnen, de laatste mag verantwoordelijk worden geacht voor de herontdekking van ‘orange wines’, ooit ontstaan in Georgië.

Consorzio
Het Consorzio delle D.O.C. – F.V.G. dat de workshops en proeverijen mogelijk maakte, is ontstaan door de fusie van het Consorzi di Tutela Vini Friuli Annia, Friuli Aquileia, Friuli Colli Orientali e Ramandolo, Friuli Grave, Friuli Isonzo, Friuli Latisana en Consorzi Collio e Friuli Venezia Giulia. Samen stimuleren ze de kwaliteit en promotie van hun wijnen in de meest brede zin van het woord.

Terroir
De grote diversiteit aan wijnen vindt zijn basis in een grote variatie aan bodems en microklimaten. We vinden er zandsteen, flysch, kalkrijke mergel en afzettingen uit de Dolomieten (met een toplaag die rijk is aan klei, ijzer en organisch materiaal), maar ook districten waar juist alluviale sedimenten en zand overheersen. Als meest regenachtige regio van Italië is er in Friuli geen directe behoefte aan irrigatie, terwijl er altijd wel sprake is van veel zonneschijn, zowel in het noorden en westen met hun meer continentale klimaat, als in het Mediterrane zuiden en zuidoosten. Die verschillen verklaren ook de verscheidenheid aan gebruikte druivenrassen en wijnen met een totaal ander karakter.

Druiven:
Tot de belangrijkste witte druivenrassen behoren de Friulano, Malvasia, Ribolla Gialla, Verduzzo, Pinot grigio, Chardonnay en Sauvignon blanc en bij de blauwe rassen zijn dat de Pignolo, Raboso, Refosco, Schiopettino, Merlot en beide Cabernets. Vrijwel alle druivenrassen kwamen uitgebreid aan de orde tijdens de workshops en van de meeste werden diverse wijnen geproefd.

Druiven en hun wijnen:

Friulano
De witte trots van Friuli, maar waarschijnlijk afkomstig uit de Veneto en ook wel bekend (o.a. in Chili) als sauvignonasse of sauvignon vert. Wordt gebruikt voor zowel stille als mousserende wijnen, variërend van licht en fris tot rijk en complex. Deze laat rijpende druif is vooral belangrijk in de DOC’s Colli Orientali, Collio, Grave del Friuli en Isonzo en komt ook over de grens in Slovenië voor.

Malvasia
Aromatisch druivenras met zeker 30 varianten (zowel blauwe als witte) dat we langs vrijwel de gehele Adriatische kust tegenkomen. De meeste varianten rijpen snel, bevatten veel suikers en worden daarom vaak gebruikt voor zoete wijnen en/of vin santo.

Picolit
Wit druivenras dat vaak vermeden werd door zijn moeizame vruchtzetting. Verdeling heeft dat verbeterd en de druif is nu weer redelijk populair ook al blijft de aanplant gering. Zijn bijnaam is ‘delicatissimo’ vanwege zijn delicate aroma’s, herkenbaar is enkele van de mooiste zoete wijnen die Italië rijk is.

162424-medium-collio-doc-friulano-ronco-delle-cime-2019-venica-venica

friulano-collio-doc-2018-mario-schiopetto

zabura_friulano_skok-220x432_2013_2014_2015_2016_2017

v-gigante-vigneto-storico-friulano-cl-75-doc-etichetta-oro-friuli

san-simone-friulano-friuli-grave-doc-case-sugan-the-tradition-selection-line

friulano-friuli-isonzo-2016-dop-amandum-dai-morars-31

Schioppettino-di-prepotto-Vigna-Petrussa

Pignolo
Autochtone blauwe druif met wild fruit, zachte tannine en frisse zuurgraad.

Raboso
Deze blauwe druif kent twee hoofdsoorten; de Raboso Piave en de Raboso Veronese.

Refosco
Blauwe druif ‘met gebruiksaanwijzing’ want hij rijpt langzaam en bij een te vroeg geoogst geeft hij harde, zure, bittere wijnen. Een rijpe Refosco geeft echter frisse wijnen met veel kleur, aroma’s van bosfruit en een gemiddelde tanninestructuur. Er zijn verschillen varianten bekend, waaronder de Refosco Nostrano, Refosco d’Istria, Refosco del Terrano en Refosco dal Peduncolo rosso. Deze laatste (de Refosco met het rode hout) bezit het grootste kwaliteitspotentieel en is al sinds 1700 in Friuli bekend.

Ribolla Gialla
Witte druif die geel kleurt bij de rijping en vooral voorkomt op de hellingen van de Collio en Colli Orientali tot in Slovenië. Geeft karaktervolle wijnen met aroma’s noten, mandarijn, hoge zuren en een mooie complexiteit.

25581_Piera1899RefoscoDalPeduncoloRosso_2019_1

refosco-dal-peduncolo-rosso-doc-friuli-2018-villa-vitas-31

53689-teresa-raiz-sauvignon-blanc-5c051b6f5ff85

Schioppettino
Blauwe druif met stevige zuren en weinig suikers, dus vaak gebruikt voor lichtere, frisse wijnen, maar er zijn ook steviger voorbeelden.

Tazzalenghe
Blauwe druif, vooral in Veneto (62%), maar komt ook in Friuli voor in de Friuli Colli Orientali DOC. De naam verwijst naar zijn karakter: bijt/snijdt de tong… De Tazzelenghe die wij proefden bleek vol en gelukkig allesbehalve agressief.

Terrano
Blauwe druif die vooral in Emilia Romagna (55%) voorkomt, maar ook in Friuli (19%), Puglia (14%) en veelvuldig over de grens in Istrië.

Verduzzo
Wit druivenras, in Friuli ook Verduzzo Friulano genoemd, dat goede resultaten geeft in o.a. Colli Orientali del Friuli, rond gemeente Ramandolo.

schioppettino-di-prepotto-friuli-colli-orientali-doc-2014-vigna-traverso

DOP’s:
Friuli telt 4 DOCG’s, 12 DOC’s en 3 IGP’s, waarvan in totaal meer dan 75% wit is. Alle DOP’s kwamen tijdens de workshops aan de orde en vele wijnen werden geproefd. Dit zijn de belangrijkste:

Ramandolo DOCG (2001)
Kleine DOP voor zoete wijn van 100% Verduzzo, uiteraard de specialiteit in de regio rond de gemeente Ramandolo.

Colli Orientali del Friuli Picolit DOCG (2006)
Slechts 42 ha met een zeer kleine productie (250 hl). Zoete wijn van minimaal 85% Picolit (die van subzone Cialla van 100% Picolit), gemaakt van ingedroogde druiven. Behoren tot de mooiste zoete wijnen uit Italië.

Lison DOCG (2010)
Bescheiden qua omvang (51 ha), maar met een prima reputatie. Gemaakt van minimaal 85% Friulano (lokale naam Lison).

Rosazzo DOCG (2011)
Eén van de kleinste DOP’s (19 ha). Gemaakt van 50–60% Friulano, aangevuld met 20–30% Sauvignon Blanc, 20–30% Chardonnay en/of Pinot Bianco, maximaal 10% Ribolla Gialla en maximaal 5% andere.

di-lenardo-vineyards-venezia-giulia-gossip-pinot-grigio-ramato-

Colli Orientali DOC (1970)
Grote DOP voor diverse wijnen van- of met Chardonnay, Friulano, Gewürztraminer, Malvasia, Picolit, Pinot Bianco, Pinot Grigio, Ribolla Gialla, Riesling, Sauvignon Blanc en Verduzzo en Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon, Merlot, Pignolo, Pinot Nero, Refosco, Schioppettino en Tazzelenghe.
4 subzones: Cialla, Faedis, Prepotto en Rosazzo.

Friuli Grave DOC (1970)
Eén van de grootste en bekendste DOC’s in Friuli-Venezia Giulia voor zowel stil en mousserend wit als rosé en rood van of met Chardonnay, Friulano, Gewürztraminer, Pinot Bianco, Pinot Grigio, Riesling, Sauvignon Blanc, Verduzzo, Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon, Carmenère, Merlot, Pinot Nero en Refosco.

Overige DOC’s:
Carso DOC, Collio Goriziano, Delle Venezie, Friuli, Friuli Annia, Friuli Acquileia, Friuli Isonzo, Friuli Latisana, Lison-Pramaggiore en Prosecco DOC.

2016_Marco_Felluga_Russiz_Superiore_Sauvignon_Riserva_Collio_bottle_compressed

collio-pinot-grigio-riserva-mongris-doc_12288

25906_CroattoColliOrientaliDelFriuliSauvignon_2018_1

0-3fddd390-300-Sauvignon-Collio-Doc-2018-Paolo-Caccese

sauvignon-doc-friuli-colli-orientali-2019

Broy_Bianco_DOC_Collio5863915056dec_600x600

la-tunella-friaul-biancosesto-friuli-colli-orientali-doc-2018-02130418

Conclusie:
Een machtig interessante regio met een enorme variatie aan druiven, wijnen, stijlen en kwaliteiten. Italië mag dan vooral bekend staan om zijn rode wijnen, wat er in Friuli Venezie Giulia (ook) aan witte wijnen gemaakt wordt, mag niet worden onderschat. Rood imponeerde (met o.a. prachtige oudere wijnen) en bij de witte genoten we van vele frisse sauvignons, fruitrijke friulano’s, sappige pinot grigio’s en ribolla gialla’s en complexe bijzondere cuvees die vele jaren kunnen ouderen.
Kortom: Friuli Venezia Giulia intrigeert en inspireert.

Met dank aan: Consorzio DOC F.V.G. en vele van hun leden.

Geproefd werden:

ALTURIS, Friulano, DOC Friuli Colli Orientali, 2019
AMANDUM, Friulano, DOP Friuli Isonzo, 2016
ANTONUTTI, Traminer aromatic, DOC Friuli, 2019
AQUILA DEL TORRE, Riesling renano, DOC Friuli Colli Orientali, 2017
ARZENTON MAURIZIO, Sauvignon, DOC Friuli Colli Orientali, 2019
ASCEVI LUWA, Ribolla gialla, DOC Collio, 2019
BORGO DEI SAPORI, Friulano, DOC Friuli Colli Orientali, 2018
CA’ TULLIO, Viola, Traminer aromatico, DOC Friuli Aquileia, 2019
CA’BOLANI, Alturio, Refosco dal peduncolo rosso, Doc Friuli Aquileia, 2015
CANTARUTTI ALFIERI, Friulano, DOC Friuli Colli Orientali, 2018
CASTELLO DI BUTTRIO, Friulano, DOC Friuli Colli Orientali, 2019
CASTELLO DI SPESSA, Santarosa, Pinot bianco, DOC Collio, 2019
COLUTTA, Refosco dal peduncolo rosso, DOC Friuli Colli Orientali, 2015
CONTE D’ATTIMIS-MANIAGO, Tazzelenghe, DOC Friuli Colli Orientali, 2012
CROATTO PIERO, Sauvignon, DOC Friuli, 2018
DARIO COOS, Ramandolo, DOCG Ramandolo, 2017
DE CLARICINI, DOC Friuli, 2018
DI LENARDO, Gossip, DOC Friuli, 2019
DRI GIOVANNI IL RONCAT, Il Roncat, Ramandolo, DOCG Ramandolo, 2015
ERMACORA, Pinot bianco, DOC Friuli Colli Orientali, 2019
EUGENIO COLLAVINI VITICOLTORI, Broy , Collio bianco, DOC Collio, 2018
FERRIN PAOLO, Merlot, DOC Friuli, 2019
FRUSCALZO BRUNO, Friulano, DOC Collio, 2019
GENAGRICOLA (TORRE ROSAZZA), Sauvignon, DOC Friuli Colli Orientali, 2019
GIGANTE ADRIANO, Vigneto Storico, Friulano, DOC Friuli Colli Orientali, 2019
GUERRA DARIO, Matteo I°, Pignolo, DOC Friuli Colli Orientali, 2011
KOMJANC ALESSIO, Friulano, DOC Collio, 2019
LE DUE TORRI, Friulano Riserva, DOC Friuli Grave, 2015
LE FAVOLE, Malvasia, DOC Friuli, 2017
LE MONDE (ARCADIA), Friulano, DOC Friuli, 2019
LIS NERIS, La Vila, Friulano, DOC Friuli Isonzo, 2010
LIVIO FELLUGA, Terre Alte, DOCG Rosazzo, 2018
LIVON, Cavezzo, Pinot bianco, DOC Collio, 2018
LORENZON – I FEUDI DI ROMANS, Malvasia, DOC Friuli Isonzo, 2019
MARCO FELLUGA, Sauvignon Riserva, DOC Collio, 2016
MARCO SARA, Picolit, DOCG Colli Orientali del Friuli Picolit, 2018
MARINIG, Sauvignon, DOC Friuli Colli Orientali, 2019
MASÙT DA RIVE, Pinot bianco, DOC Friuli Isonzo, 2018
MODEANO, Friulano, DOC Friuli, 2019
MOSCHIONI, Refosco dal peduncolo rosso, DOC Friuli Colli Orientali, 2013
PAOLO CACCESE, Sauvignon, DOC Collio, 2018
PERUSINI, Sauvignon, DOC Friuli Colli Orientali, 2019
PETRUCCO, Ronco del Balbo, Refosco dal peduncolo rosso, DOC Friuli Colli Orientali, 2017
PICECH ROBERTO, Athena, Friulano, DOC Collio, 2017
PIERA1899, Terre Magre, Refosco dal peduncolo rosso, DOC Friuli, 2018
ROCCA BERNARDA, Friulano, DOC Friuli Colli Orientali, 2019
RODARO PAOLO WINERY, Romain, DOC Friuli Colli Orientali, 2009
RONCO BLANCHIS, Particella 3, Chardonnay, DOC Collio, 2017
RONCO MARGHERITA, Friulano, DOC Friuli Colli Orientali, 2019
RUSSIZ SUPERIORE, Mongris, Pinot grigio Riserva, DOC Collio, 2017
SAN SIMONE, Prestige, Friulano, Doc Friuli Grave, 2019
SANT’ELENA, Friulano, DOC Friuli Isonzo, 2018
SCARBOLO, Ilramato, Pinot grigio, DOC Friuli, 2019
SCARBOLO SERGIO, Pignolo, DOC Friuli Colli Orientali, 2015
SCHIOPETTO, Friulano, DOC Collio, 2018
SCUBLA ROBERTO, Sauvignon, DOC Friuli Colli Orientali, 2019
SKOK EDI, Zabura, Friulano, DOC Collio, 2019
SPOLERT WINERY, Friulano, DOC Friuli Colli Orientali, 2018
STANIG, Schioppettino di Prepotto, DOC Friuli Colli Orientali, 2017
STROPPOLATINI, Friulano, DOC Friuli Colli Orientali, 2016
STURM, Ribolla gialla, DOC Collio, 2019
TENIMENTI CIVA, Vigneto Bellazoia, Refosco dal peduncolo rosso, DOC Friuli Colli Orientali, 2017
TENUTA LUISA, Sauvignon, DOC Friuli Isonzo, 2019
TENUTA STELLA , Ribolla gialla, DOC Collio, 2018
TENUTE TOMASELLA, Cabernet franc, DOC Friuli, 2018
TERESA RAIZ, Le Marsure, Sauvignon, DOC Friuli, 2019
TERRE DI GER, Refosco dal peduncolo rosso, DOC Friuli, 2017
TERRE ROSSE, Merlot, DOC Friuli Grave, 2017
TUNELLA, Biancosesto, Bianco, DOC Friuli Colli Orientali, 2018
VALCHIARÒ, Nexus, Friulano, DOC Friuli Colli Orientali, 2019
VALPANERA, Refosco dal peduncolo rosso, DOC Friuli Aquileia, 2015
VENICA&VENICA, Ronco delle Cime, Friulano, DOC Collio, 2019
VIGNA PETRUSSA, Schioppettino di Prepotto, DOC Friuli Colli Orientali, 2017
VIGNA TRAVERSO, Schioppettino di Prepotto, DOC Friuli Colli Orientali, 2016
VILLA VITAS, Refosco dal peduncolo rosso, DOC Friuli, 2018
VINI PAOLO DE LORENZI, Chardonnay, DOC Friuli, 2019
VISTORTA, Vistorta, Merlot, Doc Friuli Grave, 2012
VOLPE PASINI, Zuc di Volpe, Sauvignon, DOC Friuli Colli Orientali, 2019
ZAGLIA, Refosco dal peduncolo rosso, DOC Friuli, 2019
ZORZON, Pinot grigio, DOC Collio, 2019

ForteMasso

29 maart 202124 maart 2021

ForteMasso

Kennismaking met relatief nieuw domein uit Monteforte d'Alba.

JLF
Wat maakt een wijnhuis bijzonder? Wat maakt een wijn interessant of goed? Vragen die het beste beantwoord kunnen worden in gezelschap van lieve familieleden, goede vrienden of geestverwanten. Ooit hoorde ik over de JLF-test van collega Andreas März (Merum), die een klein groepje mensen uitnodigde, ze losliet op wat hapjes en een aantal geblindeerde flessen en na verloop van tijd keek hoeveel wijn er nog in de fles zat. De fles die het leegst was (Je Leerer die Flasche) werd dan uitgeroepen tot beste wijn. Opmerkelijk genoeg scoorden 100-punten-wijnen buitengewoon matig tijdens deze test, hetgeen aantoonde dat voor ‘goed’ en ‘lekker’ andere criteria gelden en meningen van ‘echte professionals’ kunnen verschillen van ‘normale’ mensen, gebaseerd op kennis en ervaring, persoonlijke voorkeuren, relaties, ego’s of goedkope, commerciële belangen.

Herrie
Persoonlijk wordt ik altijd moe van dingen die heel veel herrie maken en er zijn heel veel wijnen die schreeuwen om aandacht. Vaak betreft het prestigieuze projecten van puissant rijke eigenaren, ontworpen door beroemde architecten en ingericht door fameuze designers, bijgestaan door wereldberoemde consultants en wereldwijd in de spotlights gezet door gerenommeerde marketing en PR-bureaus. Liever richt ik me op de mensen achter een wijn; de geschiedenis, filosofie of visie achter hun werk, hun leven en hun wijnen. Tenminste, voor zover aanwezig. Niet zelden is wijn gewoon commercie en vaak mankeert daar niks aan. Soms is wijn gewoon iets om te drinken, om gedachteloos van te genieten als dorstlesser of begeleider van een snack of moment. Maar er zijn wijnen die de aandacht op zich vestigen. Niet vanwege de decibels die ze produceren, maar vanwege hun boodschap.

Beretta
Opmerkelijk genoeg heeft ForteMasso alles in zich om mij de wijnen met de nodige scepsis te laten benaderen. Dit relatief nieuwe wijnhuis (2013) behoort namelijk tot de AGB-groep (eigendom van de familie Beretta, al eeuwen bekend als producent van vuurwapens) en beschikt over alle mogelijkheden om heel veel lawaai te maken. Opvallende genoeg blijven ze echter redelijk bescheiden qua uitstraling en zijn de wijnen eerder ingetogen dan schreeuwerig modern en gemaakt om vooral de Amerikaanse pers te plezieren.

Bescheiden
ForteMasso is gevestigd in Castelletto (gemeente Monforte d’Alba) en omvat slechts acht hectare aan wijngaarden; vijf daarvan bestemd voor de productie van Barolo, drie voor Nebbiolo d’Alba en Barbera d’Alba. De belangrijkste wijngaarden liggen op de steile hellingen van de heuvelrug die tot wel 450 meter hoog is en getypeerd wordt door Diano-zandsteen, één van de belangrijkste bodemtypen in de Langhe. GianPiero Romana is verantwoordelijk voor het onderhoud van de wijngaarden, Piero Ballario neemt de vinificatie voor zijn rekening. Samen zorgen ze ervoor dat ForteMasso jaarlijks een bescheiden productie van gemiddeld ruim 30.000 flessen op de markt kan brengen.

Coravin
Onlangs mocht ik de vier wijnen proeven en deelde de flessen met genoegen met andere liefhebbers, dankbaar gebruik makend van het Coravin-systeem dat het mogelijk maakt om wijnen op verschillende momenten te proeven terwijl de wijn (beschermd door argongas) in perfecte conditie blijft. Erg prettig…

Barbera d’Alba DOC, 2016 (15,5%)
Barbera van iets lager gelegen wijngaard (300 meter), met een bodem rijk aan witte mergel en kalk (Marna di Sant’Agata); de opbrengst schommelt jaarlijks rond de 8 ton per hectare. De gisting en weking (in RVS) nemen ca 2 weken in beslag, de lagering 12 maanden in een mix van barriques en nog een 6 maanden in de fles.
Mooi geconcentreerd kersenfuit met een accent van mint en tabak, heel herkenbaar Barbera; gemiddelde structuur, iets tannine van hout en het jaar, eindigt met een warme gloed door een genereus aandeel alcohol, maar blijft in balans.

Langhe Nebbiolo DOC, 2019 (14,0%)
Nebbiolo afkomstig van deze wijngaard als de druiven voor de Barbera d’Alba. De gisting en weking nemen ca 8-11 dagen in beslag, de lagering enkele maanden; alles in RVS. Dit maakt de wijn zeer licht van kleur; transparant rood en benadrukt de pure, fijne geur van nebbiolo; heel floraal en fruitrijk; in de mond is de wijn mooi zuiver en fris, heel opwekkend met een aangename balans tussen fruit, zuren en tannine. Universeel inzetbare, licht verteerbare eetwijn.

Barolo DOCG, 2015 (14,5%)
Nebbiolo van wijngaard op hoog gelegen wijngaard in de gemeente Monforte d’Alba met een opbrengst van ca 7 ton aan druiven per hectare. De vinificatie is relatief simpel, met een gisting van 8-10 dagen en een weking van 25-30 dagen in RVS. De wijn rijpt eerst 30 maanden in kleine eikenhoutenvaten en dan nog eens 8-10 maanden op fles alvorens op de markt te worden gebracht.
Elegante, transparante kleur en ook een hele fijne geur; kruidig, iets mint, rozenblaadjes en fijn gedoseerd hout wat een rokerig accent geeft; evenwichtige aanzet, soepel en sappig, mooi smaakgehalte, iets warme gloed van de alcohol, maar blijft in balans, peperige afdronk (witte peper), nu al erg lekker.

Castelletto, Barolo Riserva DOCG, 2013 (14%)
Nebbiolo (4000 pl/ha, Guyot gesnoeid) afkomstig van de historische cru Castelletto, gelegen op 36-450 meter hoogte op de heuvelrug tussen Monforte d’Alba en Serralunga d’Alba. De wijngaard is vrij steil, heeft een bodem die rijk is aan zand met slib en klei en geniet een zuidoostelijke expositie. De oogst geschiedt handmatig en levert doorgaans 6 ton aan druiven per hectare op. De gisting en weking (in RVS) neemt 30 tot 45 dagen in beslag, waarna de wijn eerst 40 maanden rijpt in tonneaux en daarna nog eens bijna 2 jaar op fles.
Iets diepere kleur en beduidend diepere geur, intens, rijk gestoffeerd met geconcentreerd fruit en voorbeeldige inbreng van hout; wat mint, floraal, rode vruchten, complex met inhoud en finesse, erg fijn; begint op dronk te komen, maar verhuld nog veel van zijn potentieel; stevige tannine structuur, maar rijp en overtuigend van zijn klasse; veel lengte. Een voorbeeldige Barolo Riserva.

Conclusie:
Erg fijne wijnen die aantonen dat minder herrie meer kwaliteit kan geven.
Wijnen die het heel goed zullen doen tijdens een JLF-test; de flessen gaan namelijk beslist leeg!

Importeur: n.t.b.
Geïnteresseerde importeurs kunnen contact opnemen met winecoordinators-sbc
tel. +32497552212 / office@winecoordinators-sbc.com

Voor meer informatie: Fortemasso

De edele wijnen van Avignonesi

23 maart 202123 maart 2021

De edele wijnen van Avignonesi

Avignonesi
We kunnen rustig stellen dat Avignonesi in 2009 werd gered door de Belgische Virginie Saverys. In eerste instantie schoot ze de familie alleen financieel te hulp, maar al snel bleek het historische wijndomein zo ziek, dat alleen een volledige overname en complete zuivering het bedrijf weer gezond kon maken en haar initiële investeringen niet volledig verloren gingen.

Nieuw
Saverys greep keihard in en stelde een geheel nieuw team aan voor zowel het wijngaardonderhoud, de vinificatie, de administratie als het algehele management. Kasten met de nodige ‘lijken’ werden geschoond en er werd zelfs besloten de eerste oogst helemaal over te slaan. Saverijs wilde en moest met een schone lei beginnen om Avignonesi het aanzien van weleer te geven en daarmee een toekomst als een betrouwbare, levenskrachtige en gezaghebbende onderneming.

Falvo
Avignonesi werd in de 16e eeuw opgericht door een Franse familie uit Avignon, die enkele eeuwen daarvoor het voorbeeld van Paus Clement V volgde en in 1377 van Frankrijk naar Italië verhuisde. De familie vestigde zich in Rome, Siena en Montepulciano, waar ze tussen 1542 en 1572 het Palazzo Avignonesi lieten bouwen, een ontwerp van Jacopo Barozzi. Aangenomen wordt dat er in deze tijd ook al wijn werd gemaakt in de kelders van het Palazzo, zoals ook bij o.a. Talosa het geval was. In 1974 legde agronoom Ettore Falvo (gehuwd met Adriana Avignonesi) de basis voor het huidige wijnbedrijf en werd de familie Falvo verantwoordelijk voor zowel de opkomst als teloorgang van Avignonesi als toonaangevend wijnhuis. Onenigheid in- en discutabele beslissingen van de familie leidden na 2000 tot wijnen die steeds vaker teleurstellen. Avignonesi verloor zijn toppositie in de regio, ook al was dat amper te begrijpen en lastig om te accepteren.

Saverys
De komst van Virginie Saverys veranderde alles, met uitzondering van de naam. Een studie aan de Universiteit van Bordeaux leerde Saverys en haar partner wat er nodig is om topklasse wijnen te maken en met adviezen van vooraanstaande consultants en de inzet van vele nieuwe, jeugdige talenten bouwen ze aan nieuwe successen. Eén van de eerste en belangrijkste beslissingen was om volledig biologisch en duurzaam te gaan werken en ook verschillende biologisch-dynamische praktijken te integreren; een serieuze uitdaging voor een wijnbedrijf met meer dan 100 hectare aan wijngaarden!

Wijngaarden
Die wijngaarden zijn overigens verspreid over 7 domeinen, deels in de nabij omgeving van Montepuciano, deels in de regio Cortona. Le Capezzine is de grootste en telt 4 percelen: La Stella, La Verginie, Vigna Sperimentale en de cirkelvormige Vigna Tonda. Ook de wijngaarden El Grasso, Banditella, La Bodelle en I Pogetti leveren druiven voor de diverse Nobile’s van Avignonesi. De wijngaarden La Selva en La Lombarda liggen bij Cortona en zijn beplant met merlot, cabernet sauvignon, chardonnay en sauvignon blanc. Avignonesi werkt sinds 2012 volledig biologisch en de omslag van conventionele naar biologische wijnbouw wordt steeds duidelijker. De bodem heeft zich hersteld en is weer rijk aan organisch materiaal en de nieuwe aanplant (gebaseerd op uitgebreide analyses in samenwerking met de Universiteit van Bordeaux) en aangepaste beslissingen t.a.v. snoei- en vinificatie geven steeds beter fruit én wijnen.

Sangiovese
Zo komt de klasse van sangiovese komt volledig tot uitdrukking in de nieuwe stijl Vino Nobile. Een goed verzorgde sangiovese heeft immers geen hulp nodig van andere druivenrassen of technische ingrepen in de kelder. Ook Saverys zag dat al snel in en koos resoluut voor het gebruik van 100% sangiovese voor haar Nobile’s. Deze beslissing is in lijn met de visie van de Alliance Vinum, de groep gelijkgezinde producenten die zich inzet voor wijnen waarin het unieke karakter van de regio weerspiegelt en zich ook daarom kunnen meten met andere illustere Toscaanse wijnen. Waren veel wijnen van Avignonesi eerst breed en donker (heel technisch en niet zelden met een internationaal en/of zuidelijk accent…), nu zijn ze loepzuiver, heel elegant met de finesse, diepgang en persoonlijkheid die we van wijnen uit Montepulciano mogen verwachten.

Ik proefde deze keer:

Da.Di, Toscana Rosso IGT, 2019
100% Sangiovese, biologisch; alcohol 13,5%
Vinificatie (1/3 hele trossen, 2/3 hele bessen) in terracotta containers; 6 van Artenova in Impruneta, 5 van Laboratorio San Rocco in Torrita di Siena met klei afkomstige van de Monte Amiata. Blend na lagering van 3 maanden, gevolgd door verdere rijping van 2 maanden in terracotta.
Vriendelijke geur, uitnodigend, laagdrempelig, heel fruitig, rode vruchtjes en veldboeket bloemen; soepel en sappig in de mond; heerlijk doordrinkbaar, erg lekker, ongekunsteld glas wijn met ruim voldoende grip en smaak; aanrader!

Rosso di Montepulciano DOC, 2018
100% Sangiovese, biologisch; alcohol 13,5%
Gisting en weking van ca 15 dagen in RVS; malo in grote vaten Slavonisch eiken; lagering van 6 maanden in mix eikenhouten vaten.
Lichte, briljant (door-)schijnende kleur, jeugdig rood; fijne geur, elegante sangiovese met subtiel invloed hout en impressies roze en rode peper en rozen; in de mond goede bite van sangiovese, tannine geeft grip, correcte lengte, aangename, zuivere rosso; wijn zonder poespas.

Nobile di Montepulciano DOCG, 2016
100% Sangiovese biologisch; alcohol 13,5%
Gisting en weking van ca 1 maand in RVS; lagering van 18 maanden in mix gebruikte barriques en grote eikenhouten vaten.
Zeer fraaie geur, waaiert breed uit in het glas met tonen van rode vruchten, een lichte kruidigheid en warme houttonen; goed gevulde aanzet, overtuigend, mooi rijp fruit, nog jong, sappig met rijpe tannine en prima zuren, heel evenwichtig, breed inzetbaar, erg nette, edele Nobile.

Poggetto di Sopra, Nobile di Montepulciano DOCG, 2016
100% Sangiovese biologisch; alcohol 13,5%
Gisting en weking van ca 1 maand in RVS; lagering van 24 maanden in hout: 75% tweedejaars barriques, 25% in grote eikenhouten vaten.
Diepe, intense geur, heel jong, toegeknepen; rood fruit, terroir, florale toets, hout mooi verweven; ook in de mond rijk gevuld en jeugdig, perfecte balans, veel sap en smaak, zeer fraai met veel lengte en persoonlijkheid, koninklijke Nobile.

Desiderio, Toscana Merlot IGT, 2017
100% Merlot biologisch; alcohol 14%
Gisting en weking van 2-3 weken in RVS, malo in eikenhouten vaten; lagering van 20 maanden in barriques Frans eiken (15% nieuw).
Modern gestileerde wijn met zowel in geur als smaak hout dat prominent aanwezig is; veel tabak en mokka, maar ook rijp fruit (bosvruchten mix), tannine om op te kauwen, goede zuren, hout blijft duidelijk aanwezig; brede wijn, internationaal gestileerd en nog altijd in het assortiment omdat de markt nu eenmaal om deze wijnen vraagt.

Voor meer informatie: Avignonesi

Importeur in Nederland: Okhuysen

Rocca di Montegrossi en Carpineto

23 maart 202122 maart 2021

Saved by Coravin; Rocca di Montegrossi en Carpineto

Rocca di Montegrossi
De laatste jaren stuurt Marco Ricasoli-Firidolfi me telkens de nieuwe jaargangen van de wijnen van zijn Toscaanse domein Rocca di Montegrossi toe. Een aantal heb ik dan al geproefd tijdens de Anteprima week in Florence, maar thuis rustig proeven is nu eenmaal prettiger dan tijdens grote evenementen waar honderden wijnen de revue passeren, dus…
Dit jaar kreeg ik het nadrukkelijk verzoek om vooral eerste de rosé te proeven en pas over enige tijd de rode wijnen. Deze laatste zijn namelijk gebaat bij zowel wat meer flesrust als hogere temperaturen om in een betere conditie te komen voor een afgewogen oordeel over de wijnen.
De afgelopen dagen proefde ik dus eerst de rosé, niet alleen, maar met enkele andere ervaren liefhebbers. We deden dat (uiteraard) niet allemaal bij elkaar op hetzelfde moment, maar een ieder in zijn of haar eigen omgeving, door gebruik te maken van Coravin. Dit systeem maakt het mogelijk om flessen wijn op verschillende momenten en/of door verschillende mensen te laten proeven zonder kwaliteitsverlies. Door gebruik te maken van argongas wordt vroegtijdige oxidatie voorkomen en blijven de wijnen langer in een optimale conditie; uitermate praktisch en heel pragmatisch.

Rosato IGT Toscana, 2020 (biologisch)
Gemaakt van 100% Sangiovese, afkomstig van de San Marcellino wijngaard die ook de topwijn van het domein levert, de San Marcellino Chianti Classico Gran Selezione. Na een zachte persing rust de most eerst 24 uur op maximaal 6°C alvorens gedurende een maand vergist te worden op 16°C en dan nog eens 3-4 maanden ‘sur lie’ te rijpen op maximaal 10°C, dit alles in RVS. Op deze wijze wint de wijn aan fruit en structuur en ontstaat een rosé die het kwaliteitsniveau van veel andere rosé wijnen overstijgt. De vinificatie op lage temperatuur in RVS geeft de wijn een uitnodigende, fonkelende en jeugdige rozerode kleur met een fruitrijke geur; we ruiken rode vruchtjes als frambozen en aardbeitjes en proeven een goed intens en loepzuiver rosé met inhoud. Van begin tot einde veel fruit, nog heel jong en onstuimig met frisse tonen, aroma’s van fruitsnoepjes en een aangenaam bittertje; de wijn heeft een wat vlezige structuur en is doortastend van smaak, wat hem een prima begeleider maakt van allerlei gerechten. Zo bleek hij bleek erg prettig bij kip met een Mediterraan accent en kreeg ik visioenen van de wijn bij pasta met zeevruchten. 13% alcohol.

Importeur: Eck & Maurick

Carpineto
Een andere zending met wijn bleek afkomstig van Carpineto, het in 1967 opgerichte wijnhuis uit Greve in Chianti, een initiatief van wijnmaker Giovanni C. Sacchet en Antonio M. Zaccheo. Carpineto is een moderne organisatie dat Toscaanse wijnen met een internationaal accent maakt, dankzij de laatste technieken en inzichten én het gebruik van mondiale druivenrassen zoals cabernet sauvignon, syrah, chardonnay en sauvignon blanc. Carpineto geeft aan graag wijnen te maken die in hun jeugd al goed drinkbaar zijn, maar tegelijkertijd een rijpingspotentieel van 10 tot zelfs meer dan 20 jaar bezitten. De kwaliteiten van de wijnen zijn niet onopgemerkt gebleven en resulteerden o.a. in een 11^e plaats voor hun Vino Nobile di Montepulciano Riserva 2013 in de top 100 van beste wijnen ter wereld van the Wine Spectator in 2018. De afgelopen 3 decennia proefde ik de wijnen van Carpineto regelmatig en ik noteerde altijd een constante stijl en kwaliteit; wijnen met een goede, gemiddelde structuur, een correcte balans, vaak met een herkenbare inbreng van cabernet sauvignon en hout.

Dogajolo, Toscano Bianco IGT, 2020
Blend van chardonnay, grechetto en sauvignon blanc; 13% alcohol
Groene en gele vruchten, verse kruiden; gemiddelde structuur, iets vlezig, fijn bittertje, anijs, witte peper; redelijke vulling en lengte, correcte eetwijn.

Dogajolo, Toscano Rosato IGT, 2020
12,5% alcohol
Zeer lichte kleur; veel CO2, ingetogen geur, licht rood fruit en rozenblaadjes; onschuldige rosé, correcte balans, laagdrempelig.

Dogajolo, Rosso Toscano IGT, 2018
Blend gebaseerd op Sangiovese, aangevuld met Cabernet en kleinere delen andere druivenrassen; 13% alcohol
Duidelijk hout, mokka en tabak; gemiddelde structuur en lengte, vrij direct van smaak, met wat bitters, laurier.

Chianti Classico DOCG, 2019
Sangiovese aangevuld met Canaiolo en kleinere delen andere druivenrassen; 13% alcohol.
Redelijk wat kleur, bescheiden, kruidige geur, donker fruit, aards accent, wat hout; stevige aanzet, wijn met veel bite en de nodige bitters; vraagt om eten.

Vino Nobile di Montepulciano Riserva DOCG, 2016
70% Sangiovese, aangevuld met 30% andere druivenrassen; 13,5% alcohol
Vrij veel kleur, krachtige geur, hout is duidelijk merkbaar, getoost, vanille, ook florale tonen en tabak; stevige structuur, frisse zuren peppen de wijn op; hout blijft duidelijk aanwezig, wat tannine in de afdronk, correcte balans en lengte.

Brunello di Montalcino DOCG, 2016
100% Sangiovese; 14% alcohol
Warme geur, zacht smeuïg, specerijen, tabak en rood fruit; sangiovese in deze wijn veel duidelijker aanwezig en maakt de wijn interessanter; hout knijpt wat, gemiddelde structuur en lengte, iets strakke tannine in de finale, maar blijft alles keurig in balans; als ik moet kiezen uit het assortiment van Carpineto, dan graag deze wijn.

Verkrijgbaar via diverse leveranciers, zoals:
– Gavi
– Wijnservice
– Provino
– Schuttelaar Wijnen