Archief – Pagina 3 – Fred Nijhuis

K’ASHVIRI; the best of all worlds

25 januari 20244 januari 2024

K’AVSHIRI, the best of all worlds

De afgelopen week heb ik weer eens hele hordes collega’s, opleiders, importeurs, wijnhandelaren en andere willekeurige voorbijgangers tot op het bot beledigd, omdat ze naar mijn (weinig bescheiden en sterk gekleurde) mening nog teveel in het verleden leven, de wijnwereld veel te eenzijdig benaderen en amper rekening houden met veranderingen in de samenleving. Velen houden zich nog altijd vast aan zinloze beoordeling van wijn in punten, zeuren eindeloos over absurde proefnotities of bedelven onschuldigen onder feiten of meningen die van nul en generlei belang zijn. Opleidingsinstituten menen wijnproeven te kunnen kwalificeren als een exacte wetenschap, achten het om volstrekt onduidelijke reden zinvol om wijnen met medium ++ te omschrijven, misleiden consumenten door ze aan te bieden wijnprofessional in 1 dag te kunnen worden en noemen afgestudeerden dipshits…. Wat me minstens zoveel verbaast (en irriteert) is dat aspecten als plezier, genieten en lekker worden gezien als een afwijking, terwijl dát voor mij juist essentiële waarden zijn.

Anders
Ik heb zeer veel respect voor mensen die het anders zien en doen, openstaan voor nieuwe wensen, afwijkende voorkeuren, grensoverschrijdende inzichten en daarmee…. kansen. Op 18 januari presenteerden de internationale, allround wijnprofessional Robert Joseph en de Georgische wijnmaker Vladimer Kublashvili hun project K’AVSHIRI nog vóór de presentaties tijdens Wine Paris en Prowein in Nederland, een ware wereldprimeur dus. Het bleek een inspirerende bijeenkomst, juist omdat ze hun nieuwe wijnen op een ‘andere’ manier benaderen. Onder de aanwezigen gelukkig ook zeer gewaardeerde professionals als Niels van Laatum en Bernd Weeke, eveneens mensen die grenzen opzoeken en verleggen. Ze staan open voor wijnen uit ‘andere’ landen, van ‘andere’ druivenrassen en gemaakt op een ‘andere’ manier. Die ‘andere’, eigen stijl, kennis en ervaring inspireren me en ik was blij ze bij deze presentatie te mogen zien.

Nieuwe generatie wijnen
Centraal tijdens de bijeenkomst in restaurant Hemel & Aarde te Utrecht stonden 2 wijnen die zonder enige twijfel grensverleggend mogen worden genoemd. Ze vertegenwoordigen een nieuwe generatie wijnen die zich niet laat beperken door traditionele normen en waarden. Joseph en Kublashvili brengen hun brede kennis en ervaring samen in 2 nieuwe wijnen, waarin tegelijkertijd nationale en international druivenrassen, klassieke en innovatieve vinificatietechnieken en de kenmerken van meerdere jaargangen en regio’s elkaar aanvullen en versterken. Heel bewust nemen ze afstand van de beperkingen van monocépages, specifieke wijngaarden (cru’s) en enkele oogstjaren om uiteindelijk een leukere, betere wijn te maken. Regels zijn belangrijk in de samenleving, maar mogen voorruitgang nooit in de weg staan. Regels lopen altijd achter de feiten aan; in dit geval de kunst van het wijnmaken door pioniers met een creatieve geest. Ze zijn natuurlijk niet de eersten of enigen die wijnen maken die niet in 1 hokje passen; ik denk bijvoorbeeld aan Valdivieso’s Caballo Loco, de Posca’s van Federico Orsi en de Vega Sicilia Unico Reserva Especial. Maar gezien de samenstelling en de herkomst van hun wijnen, verdient het nieuwe initiatief van Joseph en Kublashvili beslist extra aandacht.

Khareba en meer
Kublashvili beschikt als hoofdwijnmaker en adjunct-algemeen directeur van wijnmakerij Khareba in Georgië over een schat aan ervaring met autochtone druivenrassen en traditionele vinificatietechnieken, terwijl Joseph als internationaal consultant, schrijver, docent, producent (le Grand Noir) en bestuurslid van diverse wijnconcoursen, zijn mondiale visie en expertise inbrengt. Ze hebben hun kennis en ervaring gebundeld om een nieuwe generatie wijnen te maken, waarbij ze een nieuwe, moderne, geheel eigen dimensie toevoegen aan de veelal traditionele wijnen uit Georgië. Het putten uit de vele bronnen van inspiratie blijkt ook uit de naam: K’Ashviri, Georgische (vrij vertaald) voor “samenkomen”. De productie van de eerste serie van de K’Avshiri wijnen was beperkt tot circa 1000 liter per type, maar gelukkig telt de tweede editie al meer flessen en het is de bedoeling dat de productie nog verder zal stijgen. Door de bijzondere samenstelling blijven de wijnen echter een zeker exclusief karakter houden en zijn ook daarom primair gericht op de betere horeca, daar waar ze het beste tot hun recht komen.

Transparant
Het bijzondere van de wijnen komt in verschillende opzichten tot uitdrukking. Niet alleen zijn er geen wijnen met een vergelijkbare blend van veelal autochtone druivenrassen met een internationaal accent, ook de vinificatie is uniek, een combinatie van qvevri, rvs en hout. Daarnaast is er tevens sprake van meerdere jaargangen in elke wijn, eveneens niet gebruikelijk voor stille witte of rode kwaliteitswijnen. Joseph en Kublashvili beschouwen hun wijnen dan ook als een symfonie, samengesteld uit nationale en internationale tonen die samen een uniek, harmonieus geheel geven. Minstens zo belangrijk vinden ze dat hun wijnen op een duurzame wijze worden gemaakt en dat er sprake is van volledige transparantie t.a.v. de herkomst en samenstelling van de wijnen.

De wijnen
De witte K’Avshiri 2023 (assemblage van dat jaar, niet het oogstjaar) is een intrigerende blend van Rkatseteli, Mtsvane, Krakhuna, Tsolikouri, Khikvi, Tsitka, Muscat, Kisi en Aligote. Deze laatste, ooit door de Russen aangeplant, bleek een zeer belangrijk component in de blend.
De druiven zijn afkomstig uit de regio’s Kakheti (58%) en Imereti (42%) en de assemblage bestaat voor 52,4% uit de oogst 2023, 6,4% uit 2022, 4,8% uit 2021 en 10% uit 2017. Zo’n 10% werd opgevoed in gebruikte barriques, 11,7% in qvevri, de rest in RVS met 4,8% schilcontact.

Voor de rode wijn koos men in 2023 voor een blend van de druivenrassen Saperavi, Ojaleshi, Aleksandrouli, Aladasturi, Otskanuri, Sapere, Rkatsiteli, Mtsvane, Usakhelouri en Merlot uit de regio’s Kkaheti (75%), Imereti (9%), Samegrelo (6%), Racha (5%) en Lechkumi (5%). 42% van de blend komt uit 2023, 33% uit 2022, 15% uit 2021, 2% uit 2020 en 8% uit 2017. Het aandeel opvoeding in qvevri is hier 11%, 10% rijpte in gebruikte barriques, de rest in RVS.

De wijnen worden gekenmerkt door een goede structuur en prima balans; ze zijn sappig, goed gevuld en energiek en nodige direct uit om ze aan tafel te genieten met een keur aan gerechten.

Medio 2024 wil men ook op de Nederlandse markt vertegenwoordigd zijn en daarvoor zoekt men contact met importeurs en sommeliers. Wie nader kennis wil maken met Joseph, Kublashvili én hun wijnen, kan o.a. terecht bij ze op WineParis of Prowein.

Voor meer informatie en het maken van afspraken: v.kublashvili@winerykhareba.com

Alta Langa.
Piëmontese bubbels? Doe maar!

4 januari 202419 december 2023

Alta Langa. Piëmontese bubbels? Doe maar!

Verslag van een bezoek aan de DOC Alta Langa van Guus van Otterloo namens NCS.

Zelden ben ik zo enthousiast ontvangen als begin december dit jaar in Piëmonte door het Consorzio Alta Langa. Bestuursvoorzitter MariaCristina Castelletta en haar team zijn op een missie om de wijnwereld ervan te overtuigen dat Alta Langa klaar is voor de wereldmarkt van mousserende kwaliteitswijn. Klaar voor een serieuze rol náást Franciacorta en TrentoDoc.
Alta Langa kwaliteitsbubbels uit Piëmonte? Op basis van ruim 110 geproefde wijnen van zo’n 50 producenten zeg ik: jazeker!

Alta Langa is de naam van een nog jonge DOC (2002) en later DOCG (2011) voor “spumante metodo classico” uit een afgebakende zone in de provincies Cuneo, Asti en Alessandria. Dit ‘achterland’ van Barolo, Barbaresco en Asti krijgt hierdoor een flinke impuls en dat is een goede zaak. Steeds meer producenten zien toekomst in Alta Langa: recent sloten de coöperaties Terre del Barolo en Cantina Clavesana zich aan bij het Consorzio. Cantina Clavesana, ten zuidwesten van Dogliani, heeft van Alta Langa zelfs hun ‘main focus’ gemaakt, ten koste van dolcetto. Door deze trend stijgen zowel de aanplant als de productie snel, wat de afgelopen 8 jaar al duidelijk zichtbaar was: van 750.00 flessen in 2016 naar 3.000.000 stuks in 2022. Vooralsnog wordt slechts 10% geëxporteerd, maar voor het Consorzio kan dit cijfer niet snel genoeg omhoog. Het aangeplante oppervlak beslaat inmiddels 450 ha. Daarvan is 65% pinot noir en de rest chardonnay. Alleen deze twee druiven zijn toegestaan.

Geschiedenis
Piëmonte heeft de langste mousseux-traditie van Italië: al sinds 1850 wordt er wijn gemaakt met de ‘methode champenoise’. Eerst vooral zoete wijn op basis van lokale moscato-druiven, later ook met pinot noir, chardonnay én nebbiolo. Van enige organisatie was echter geen sprake: elke producent had zijn eigen manier van werken en zo bleef het tot het einde van de 20^e eeuw.
In 1990 begon de regionale gedeputeerde voor landbouw Emilio Lombardi het “spumante metodo classico in Piemonte project” Dit idee leidde na meer dan een decennium praten en experimenteren in 2002 tot de DOC Alta Langa. Promotie tot DOCG volgde in 2011.

DOCG-regels
Vanaf het begin heeft het Consorzio gekozen voor kwaliteit, ik noem hieronder de belangrijkste voorwaarden.
Alta Langa
– wordt gemaakt met de metodo classico
– kent alleen witte en rosé wijn.
– het minimaal potentieel alcoholgehalte van de druiven is 9,5%.
– alleen druiven uit een bepaalde zone in de provincies Cuneo, Asti en Alessandria zijn toegestaan.
– alleen druiven van hellingen op minimaal 250m boven zeeniveau zijn toegestaan.
– rijpt minimaal 30 maanden “sur latte”, riserva minimaal 36 maanden.

Ontwikkeling en kwaliteit.
Vanaf het begin in 2002 sloten een aantal grotere bedrijven zich aan bij het Consorzio Alta Langa. Naast Fontanafredda, Banfi en Contratto ook pioniers als Gancia, Serafino en Tosti1820.
Allemaal forse bedrijven die konden investeren in de apparatuur die noodzakelijk is voor de productie van goede metodo classico. De instapwijnen zijn betaalbaar en meestal gewoon lekker. Hoger in het segment vind je soms verrassend mooie wijnen: Gancia Cuvee 60 mesi brut riserva 2012 is een goed voorbeeld. Natuurlijk (en gelukkig) hebben ook kleine, eigenzinnige producenten zich aangesloten bij het Consorzio: van de in totaal 100 producenten zijn er inmiddels 70 lid. Goed zoeken bij de kleinere wijnboeren is de moeite waard, want hier zijn pareltjes te vinden: neem de ‘Blanc de Blancs pas dosé 2019’ van Marcalberto, een krachtige, compromisloze, lijnrechte chardonnay met een zuurgraad van 8,5 gr/lt. Alleen geschikt voor ‘diehards’. Of de bijzonder smakelijke ‘Blanc de Blancs riserva 65 mesi pas dosé’ van Ettore Germano en diverse wijnen van Ferdinando Principiano: plezier gegarandeerd! Als laatste noem ik Deltetto, Garbarino, Brandini en Pecchenino: degelijke wijnmakers met interessante wijnen. Kortom: er valt nog veel te ontdekken voor importeurs, horeca én consument.

Toekomst en conclusie
Als men de prijzen enigszins in de hand weet te houden, wat tot nu zeker nog het geval is, dan ziet de toekomst er rooskleurig uit voor Alta Langa. Voor een serieuze rol op de exportmarkt dient de gemiddelde kwaliteit nog iets te stijgen en moet vooral het volume omhoog. Daaraan wordt hard gewerkt, zo heb ik ter plekke gemerkt. Daarom geloof ik dat commercieel succes er aankomt, geholpen door het feit dat Langhe natuurlijk al een vaste waarde is in het portfolio van de meeste serieuze wijnkopers.

Voor meer informatie: Consorzio Alta Langa

Sicilië: Feudo Maccari en meer…

4 januari 202418 december 2023

4 dagen op reis, 3 dagen lokale druiven, 2 wijnmakerijen, 1 prachteiland; een verslag van Karin Horseling

Feudo Maccari en meer..

Op uitnodiging van Tenuta Sette Ponti was Karin Horseling namens Nijhuis Consultancy Services te gast op Sicilië.

Feudo Maccari
De aanleiding voor ons bezoek was de lancering van twee single vineyard wijnen, maar laten we eerst even kijken naar het bedrijf zelf. Feudo Maccari is onderdeel van Tenuta Sette Ponti in de Toscane. De familie Moretti Cuseri kocht in de jaren vijftig van de vorige eeuw de eerste 55 ha in de Toscane van nazaten van het koningshuis van Savoye. Er werden wel druivenstokken aangeplant, maar de druiven werden aanvankelijk verkocht aan andere huizen. Pas toen in de jaren negentig de zoon Antonio Moretti Cuseri het bedrijf van zijn vader overnam, wilde hij meer dan dat. De druiven werden niet meer doorverkocht, met behulp van goede oenologen werd de kwaliteit aangepakt en in 1998 werd de eerste lijn gelanceerd (Crognolo).

Terwijl in de Toscane de eigen wijnen werden uitgebracht, reisde Antonio ook naar Sicilië, om naar uitbreiding te kijken. Vlakbij Noto kocht hij in 2000 wijngaarden op, de basis voor Feudo Maccari. Inmiddels zijn er 265 ha. Vanaf 2018 maakt ook de volgende generatie (twee van Antonio’s zonen) deel uit van het bedrijf. Antonio (Dottore zoals hij genoemd werd) zelf is nog nauw betrokken bij het bedrijf EN bleek groot liefhebber van Champagne. Op alle plekken waar we kwamen, verscheen er champagne. Op Sicilië produceert het bedrijf geen bubbels, evenmin als in Toscane. Echter, was de liefde voor champagne zo groot, dat Senior zijn eigen champagne in samenwerking met een familiebedrijf uit de Côte de Bar maakt.

Terug naar Sicilië….
Feudo Maccari ligt slechts 2 kilometer van de kust op een vlak stuk in het zuidoosten van Sicilië, iets ten zuiden van Noto. De wijngaarden die wij bezochten, lagen in de directe nabijheid van het wijnbedrijf.

De single vineyards:

Guernaschelli
Deze wijngaard werd 20 jaar geleden aangekocht en is ongeveer 60 jaar oud. De 1,8 ha liggen ongeveer 40 meter boven zeeniveau en hebben een westelijke expositie. De bodem bestaat uit klei met kalksteen en de wijngaard is volledig beplant met Nero d’Avola. Er bevinden zich meerdere klonen in de wijngaard. De stokken staan 1.25 x 1.25 meter van elkaar af. De bodem is droog en donker van kleur. We werden er rondgeleid door Enrico Bigiarini die al meer dan 10 jaar voor Tenuta Sette Ponti werkt en verantwoordelijk is voor alle wijngaarden van het bedrijf. Hij reist voortdurend heen en weer tussen Toscane en Sicilië. De stokken staan los (alborello gesnoeid) en Enrico praktiseert hier wat hij ‘soft pruning’ noemt. Elke wijnstok heeft maar 2-3 spurts en uiteindelijk 4-5 trossen, waarbij hij per ‘shoot’ ongeveer 15 bladen laat staan. Dit resulteert uiteindelijk in een beperkte opbrengst van 1 kg druiven (1 fles) per stok, beduidend lager dan de 200.000 hl per ha waarom de Nero d’Avola lange tijd zo populair was. De wijngaard is zeer droog. De afgelopen zomer is het een aantal dagen 50 graden geweest en was het zeker 2 maanden warmer dan 35 graden. De verkoelende wind uit het westen helpt wat, maar niet veel. Er is geen irrigatie, maar de planten overleven door de wortels die tot 20 meter diepte strekken.

Sultana
Slechts een paar honderd meter verder gelegen, maar toch een aantal verschillen:

De bodem is hier licht van kleur, waardoor de druiven wat meer lichtreflectie vanuit de bodem meekrijgen;
De wijngaard is iets hoger gelegen (40-60 boven zeeniveau);
De bodem heeft een hoger gehalte kalksteen.

Uit elk van de bovengenoemde wijngaarden komt een toplevel single vineyard wijn, volledig met de hand geplukt en gesorteerd. De fermentatie geschiedt in RVS (op 20° C), de rijping in houten vaten neemt minimaal 10 maanden in beslag. Van beiden slechts 4000 flessen/jaar op de markt.

Sultana 2021
Als eerste proeven we de Sultana. Een slanke, elegante wijn. Het fruit aanwezig, maar minder uitgesproken, dan bij de Guernaschelli. De tannines zacht en zilt. De wijn is mooi en in balans.

Guernaschelli 2021
Overbluft op meerdere fronten de Sultana. Wat robuuster, krachtiger in fruitgeur en -smaak. Iets meer tannine.
Ik heb persoonlijk een lichte voorkeur voor de elegantie van de Sultana. Beide wijnen (nog) niet verkrijgbaar in Nederland.

Saia
Daarnaast kregen we een verticale proeverij Saia, de Nero d’Avolo die via importeur l’Exception breed verkrijgbaar is in Nederland en doorgaans 25 tot 30 euro kost. We proefden de jaren 2018 tot en met 2021, elk met een andere expressie.
– 2018: was in dit deel van Sicilië een minder warm jaar. Nog steeds droog (regen tussen november en februari). De Saia van dit jaar voldoet nog aan een wat klassieker beeld wat ik bij Nero d’Avola heb: vol, fruit, kruidigheid, zachte tanninestructuur.
De navolgende jaren neigen wat meer naar de lichtere, moderne stijl die je ook in de Single vineyard Sultana terug ziet.
– 2019: een jaar met iets meer regen. De wijn komt ‘groener’ over. Tannine is duidelijker aanwezig, een lichtere wijn dan die van 2018 en wat mij betreft ook levendiger en mijn favoriet.
– 2020: een heet en zeer droog jaar. Men irrigeert niet en probeert de hitte met iets meer blad en wat minder fruit te trotseren. De wijn neigt naar die van 2018, maar dan wederom in een lichtere variant.
– 2021: één van de heetste jaren tot nu toe met op enkele dagen temperaturen van boven de 48 graden. Het levert een nog steeds mooie, maar in mijn optiek wat minder spannende wijn op.

Animaetna
De familie Moretti Cuseri kreeg in 2014 in de gelegenheid om wijngaarden op de Etna te kopen. Het zelfde eiland, slechts twee uurtjes rijden vanaf Noto, maar een andere wereld! De wijngaarden liggen in Contrada Santo Spirito, op de noordflank van de Etna op 650 tot 750 meter hoogte; allen in terrasvorm.

Lopend door de wijngaard ruik en voel je direct het verschil met de omgeving van Noto. De bodem hier op de Etna is niet droog en arm, maar verend…de dikke laag ‘parti vegetali’ zorgt voor een verende bodem. Vruchtbaar en begroeid met grassen. Enrico laat de bodem zoals is; geen polonaise op de terrassen, maar respect voor de omgeving. In totaal beschikt men hier over 9 ha, op vier niveaus. De bovenste terrassen worden ook wel het amfitheater genoemd. Hier is geen plek voor Nero d’Avola, maar spelen de Etna druiven de hoofdrol; Nerello Mascalese, Carricante én -tussen de Nerello stokken – de zeldzame Minnella druif. De stokken zijn los geplant. In februari worden de planten gesnoeid (alleen handwerk, ca. 3 weken werk voor de 9 ha) en een maand later worden de snoeiwonden behandeld met Tricoderma – ter bescherming tegen schimmels. De takken bindt men later samen en men laat 4-5 trossen per plant groeien.

Het bedrijf heeft de marketing hierbij goed op orde. De wijnen zijn voorzien van nieuwe etiketten. In de kenmerkende A is wat reliëf aangebracht, wat de structuur van een lavasteen moet benaderen. De A staat in beide gevallen voor Anima wat ziel betekent. Animalucente – de lichtgevende ziel en Animardente – de brandende ziel.

Animalucente 2022
Een lichte, levendige wijn van 85% Carricante en 15% Minnella. Aangenaam fris fruit, minerale tonen, wat rokerig.

Animardente 2021
100% Nerello mascalese. Jong, vol fruit, kruidigheid en smoky.

In Nederland zijn niet op de markt; naar mijn mening zeker de moeite waard. De prijs in Italië ligt rond de 30 Euro; een rechtvaardigde prijs.

Met dank aan:

– Tenuta Sette Ponti
– Miriade Partners

Nero d’Avola

4 januari 202415 december 2023

Nero d'Avola

Een verslag van Thim Vernooij

Enige tijd geleden bezocht Thim Vernooij, namens NCS, Sicilië voor een nadere kennismaking met de Nero d’Avola als gast van het Consorzio Sicilia DOC.

Duurzaamheid
De reis begon met een symposium over duurzaamheid, met medewerking van experts als Anna Favella (actrice en ambassadrice voor duurzaamheid), landbouwkundige Francesco Picciotto, duurzaamheidsexpert Lucrezia Lamastra en Gaetano Benedetto, directeur-generaal van WWF Italia. Onder leiding van Alberto Tasca, president van Consorzio Sicilia DOC, spraken ze over Italië als land met de grootste biodiversiteit van Europa, duurzaamheid in het algemeen en het belang van de certificering voor duurzame praktijken, daar waar de Sicily SOStain Foundation zich op richt.

Verantwoord
Om in aanmerking te komen voor een SOStain certificaat, dienen bedrijven te voldoen aan verschillende voorwaarden t.a.v. verantwoord, ecologisch wijngaardmanagement (uiteraard zonder chemische bestrijdingsmiddelen), biodiversiteit, regionale producten, inzicht in- en het beperken van het gebruik van o.a. water en energie (VIVA-indicatoren), transparante communicatie en een gestructureerde controle op chemische residuen. Ook stellen ze dat flessen een maximaal gewicht van 550 gram mogen hebben, een aspect waar Ernesto Ghigna nog extra aandacht aan besteedde. Hij stimuleert het nog verder verlagen van het gewicht van de fles naar 440 gram en het recyclen van flessen om grondstoffen te besparen (ook al kost het recyclen van glas erg veel energie). Gerecyclede flessen zijn overigens te herkennen aan de contouren van Sicilië in de ziel van de fles, een leuk detail. Er is uiteraard veel begrip en steun voor verantwoorde initiatieven, hoewel het wereldwijde aanbod aan allerlei (vaak commerciële) certificaten e.e.a. niet overzichtelijker maakt voor de consument en misbruik voor ‘greenwashing’ altijd op de loer ligt. Eén internationale standaard zou transparantie en duidelijkheid ten goede komen, maar lijkt vooralsnog een brug te ver.

Nero d’Avola
Het tweede doel van de reis was een nadere kennismaking met de Nero d’Avola, de belangrijkste blauwe druif op Sicilië. Hij neemt zeker 15% van het totale wijngaardareaal voor zijn rekening en is na de cataratto de meest aangeplante druif op het eiland. Het meeste succes heeft de druif in de provincies Agrigento, Trapani, Caltanissetta en Siracusa, maar ook in Caltanissetta is het merendeel van de wijngaarden met Nero d’Avola aangeplant, bij Pachino en Butera zelfs meer dan 1500 ha rond deze dorpen. De beroemde consultant Giacomo Tachis geloofde in eerste instantie niet in het eigen succes van de Nero d’Avola (en evenmin de Nerello Mascalese) en gaf er de voorkeur aan hem te blenden met Merlot, Cabernet Sauvignon en Syrah voor meer kleur en structuur. Toen Duca di Salaparuta met hun Duca Enrico 1984 zijn ongelijk aantoonde, werd Tachis spontaan een pleitbezorger voor de druif en dat leidde ertoe dat de druif vrijwel overal werd aangeplant, ook op minder geschikte plaatsen. Minder mooi fruit werd dan vaak gemaskeerd door internationale druivenrassen en/of een overdaad aan extractie en hout, geheel in de stijl die veel journalisten destijds imponeerde. Met de pure expressie van de Nero d’Avola hadden deze wijnen echter weinig te maken.

Naam
Hoewel de Nero d’Avola vaak Calabrese wordt genoemd, verwijst deze naam niet naar de regio Calabrië, maar is hij afgeleid van Calavrisi, dialect voor “druif uit Avola”. Eeuwen geleden werd deze term al gebruikt, waarschijnlijk voor de Nero d’Avola, hoewel de naam ook betrekking kan hebben op de Toscaanse Aleatico of de Vernaccia nera die destijds ook al aanwezig waren in de regio. Maar goed, In de omgeving van de havenstad Avola in het zuidoosten van Sicilië werd hij al in de 17 eeuw beschreven en aangenomen wordt dat hij daar al veel langer werd gebruikt. Net als veel andere druivenrassen, worden er bij de Nero d’Avola ook verschillende variëteiten onderscheiden, het gevolg van mutaties waarmee de druif zich aanpaste aan een specifieke terroir. Er wordt wel gesproken over 4 biotypen, A in het centrale deel van het zuiden, B (2 varianten) in veel andere delen van Sicilië en C in het zuidoosten; maar in het nationale register zijn inmiddels al 9 verschillende klonen opgenomen.

Kenmerken
De druif rijpt vrij vroeg (2 weken eerder dan veel andere), is resistent en betrouwbaar, geeft gulle oogsten met druiven die rijk zijn aan suikers en een milde tanninestructuur hebben. De van nature hoge zuurgraad vraagt om een goede rijping, over het algemeen geen probleem in de zuidelijke regio’s van Sicilië. De traditionele snoeivorm is alberello, maar de laatste jaren zien we steeds meer Guyot voor een betere beheersing van het onderhoud en de opbrengst van de wijngaarden en de mogelijkheid om mechanisch te oogsten. Aroma’s variëren van herbaal cq kruidig tot floraal, met over het algemeen vooral impressies van donkere pruimen en bramen, uiteraard afhankelijk van de terroir en keuzes van de wijnmaker.

Wijn
De Nero d’Avola is een veelzijdige druif en wordt gebruikt voor zowel droge als zoete wijnen, veelal stil en rood, maar ook als mousserend en rosé. In voorgaande eeuwen had de wijn geen bijzondere reputatie. Zo schreef Agostino Rossi in 1953 dat “de zwarte wijn uit de provincie Trapani niet alleen slechts in verwaarloosbare hoeveelheid werd geproduceerd, maar ook zonder economisch belang was”. Lang werd de wijn in bulk verkocht naar andere delen van Italie of geëxporteerd naar o.a. Frankrijk om de wijnen daar meer volume, kleur, alcohol, fraîcheur of aroma’s te geven. Pas toen graaf Giuseppe Tasca d’Almerita in 1970 zijn vrijwel volledig op Nero d’Avola gebaseerde Rosso del Conte op de markt bracht, werd het werkelijke potentieel van de druif pas erkend, kort daarna ook bevestigd door wijnen als de Duca Enrico van Salaparuta en de Mille e una Notte van Donnafugata. In de kelder eist de druif de nodige aandacht, want de kleur dient goed gefixeerd te worden en de zowel de hoge zuurgraad als het ruime aandeel alcohol zijn altijd een uitdaging. Omdat de druif de nodige beperkingen kent, wordt hij vaak geblend met andere rassen voor meer structuur, tannine, of complexiteit. Dit komt niet alleen tot uitdrukking in diverse nieuwe wijnen met een internationaal accent, maar ook in klassiekers als de Cerasuolo di Vittoria, waar de Frappato bijdraagt met florale tonen en elegantie. Andere wijnen waaraan de Nero d’Avola zijn bijdrage levert zijn o.a. de DOP’s Eloro, Marsala, Bivongi, Sciacca, S. Margherita di Belice, Contea di Sclafani, Delia Nivonelli, Sambuca di Sicilia, Contessa Entellina en Alcamo.

Producenten
Geen wijnreis zonder bezoeken aan wijnhuizen uiteraard en zo werden enkele zeer interessante producenten bezocht en werd met boeiende wijnmakers gesproken. Zo maakten we kennis met de gebroeders Gunther en Klaus van L’azienda di Giovanna, waar de inmiddels 5^e generatie wijnen maakt op de Monte Genuardo in de heuvels van Sambuca di Sicilia. Het microklimaat met vooral een opvallend groot contrast tussen de temperaturen overdag en ’s nachts, geeft wijnen met een mooie structuur en balans. Irrigatie is hier nodig, maar dat staat een biologisch certificaat niet in de weg. Ook de wijnen van Baglio del Cristo di Campobello maakten indruk, net als die van Alessando di Camporeale, Feudo Arancio en Mandrarossa, deze laatste een speciale lijn van de coöperatie Settesoli uit Menfi.

Afbeelding van WhatsApp op 2023-10-06 om 11.30.05_cd6ba8b0

Afbeelding van WhatsApp op 2023-10-06 om 12.54.21_2857da06

Afbeelding van WhatsApp op 2023-10-06 om 12.54.19_c5a3a985

Afbeelding van WhatsApp op 2023-10-08 om 18.10.01_b22dfd6c

Conclusie
Wat voor wijnen de Nero d’Avola voortbrengt is sterk afhankelijk van zijn terroir en de keuzes van de wijnmaker. De variatie is enorm en zo werden er zowel zeer toegankelijke, laagdrempelige wijnen geproefd als prestigieuze met meer techniek, kracht en ook hout. Kwaliteitsverschillen zijn natuurlijk ook aanwezig en komen meestal tot uitdrukking in prijzen die variëren van maximaal tien- tot tientallen euro’s. Dit alles bevestigt het veelzijdige karakter van de druif, zijn toenemende populariteit en ons enthousiasme over de druif en zijn wijnen.

Voor meer informatie over Assovini Sicilia, klik HIER

Fred Nijhuis

Your favorite Dutch wine writer

NCS werkt graag samen met: