Fred – Pagina 3 – Fred Nijhuis

Prima Piemonte deel 2 (van 3).

26 september 202525 september 2025

Prima Piemonte, deel 2 (van 3).

Na aandacht voor enkele producenten in Alto Piemonte, gaan we in het 2e deel van dit drieluik n.a.v. een recente reis door Piemonte wat zuidelijker, naar Roero en de Langhe.

Malvirà
In de gemeente Canale in de Roero heeft Malvirà zich ontwikkeld tot een bedrijf dat velen tot voorbeeld is. De wijnen zijn benijdenswaardig, hun resort met restaurant (Villa Tiboldi) oogst veel lof en nieuwe initiatieven (zoals nog een gastenverblijf met infinity-pool etc.) zijn een nieuwe bron van inspiratie in en voor de regio. De familie Damonte begonnen hun wijnbedrijf rond 1950 en noemden het later Malvirà, naar het gebouw uit de 19e eeuw dat lange tijd hun hoofdkantoor was. In 1989 verhuisde het bedrijf naar de huidige locatie aan de voet van de S.S. Trinità wijngaard. In deze wijngaard staan zowel Arneis als Nebbiolo aangeplant voor gelijknamige wijnen die telkens weer bewijzen uitstekend te kunnen ouderen. Wie daar het bewijs van wil proeven, is bij Malvirà aan het juiste adres; ze beschikken over ruime hoeveelheden oudere jaargangen die nog altijd te koop zijn.
Tijdens de lunch proefden we een mooie selectie wijnen, te beginnen met een ‘proeffles’ spumante van Nebbiolo die nu 41 maanden sur lie heeft gerijpt, maar uiteindelijk 48 maanden zal rijpen en nog eens 12 maanden flesrijping zal ondergaan voor hij op de markt wordt gebracht. Een wijn met inhoud en veel spanning, maar nu nog erg onrustig en duidelijk niet klaar. Arneis wordt gebruikt voor diverse wijnen, van de jonge, reguliere, frisse doordrinker uit 2024 tot de fenomenale 2020 Renesia (volgens een document uit 1478 de oorsprong van de naam Arneis) en de 2013 die zeer fraai ontwikkeld is en breed uitwaaierde in het glas. Dat Malvirà zich niet beperkt tot de Roero, blijkt o.a. uit hun Barolo van de Boiolo wijngaard in La Morra, gelegen naast de befaamde MGA Brunate tegenover het beschilderde kerkje (eigendom van Ceretto. Ook in deze wijn weerspiegelt de stijl die de familie Damonte prefereert: toegankelijk met een goede structuur en perfecte balans, lekker van jong tot ‘meer gerijpt’.

Importeurs: Grandi Vini, De WijnEngel en Piemonte Import.

Enrico Serafino
Even verderop in Canale vinden we Enrico Serafino, een bedrijf met een indrukwekkende historie.
In 1878 werden er de eerste wijnen gemaakt en maakte men furore met hun Vermouth, Asti Champagne en de “Gran Dessert della Belle Epoque”, een Erbaluce di Caluso Passito. In 2015 nam de Amerikaanse familie Krause Gentile (ook bekend als eigenaar van Vietti) het bedrijf over en voerde een rigoreuze renovatie door. De nieuwe impulsen leveren sinds die tijd verschillende mooie, modern gestileerde wijnen op die een groot publiek aanspreken door hun aangename drinkbaarheid. De Gavi Grifo del Quartaro Gavi drinkt bijvoorbeeld heerlijk door, net als de pure Barbera d’Alba Pajena. Elegante is de Barolo Montclivio, terwijl de Barolo del comune di Serralunga d’Alba wat steviger is zonder aan verteerbaarheid te verliezen. Mousserende wijnen zijn al bijna 150 jaar een specialiteit van Enrico Serafino en het is jammer dat ze niet allemaal in Nederland verkrijgbaar zijn. Hun ‘reguliere’ Oudeis is een typische Alta Langa van 85% pinot noir en 15% chardonnay. We proefden de 2020 (maar met delen reserve wijn van jaargangen terug tot 1990) met een rijping sur lie van 36 maanden en dat laatste ervaar je door de fijne aroma’s van brioche. Een mooie evenwichtige wijn. Fris en opwekkend maar met voldoende structuur om ook de nodige gerechten te begeleiden; heel universeel dus. Van een andere orde zijn de ‘Zero’s, wijnen (zowel wit- pas dose- als rosé) met meer inhoud en lengte voor bijzondere momenten en gerechten. Even stil waren Niels en ik (manager Nico Conta praatte onverstoorbaar door) toen we de M+M 18 Perpetuelle Sbagliato, Alta Langa DOCG Metodo Classico Pas Dosé Blanc de Noirs proefden, gedegorgeerd in 2024. Wow, wat een kracht en finesse tegelijk! We hebben hem uitgebreid teruggeproefd en hij werd steeds mooier… NB. Ook de Zero 140 van Enrico Serafino is een mousserende grootheid, weer van 85% pinot noir en 15% chardonnay, maar nu met een rijping sur latte van maar liefst 140 maanden; indrukwekkend in alle opzichten. Op het gebied van rode klassiekers biedt Enrico Serafino eveneens verschillende fraaie wijnen. De Barolo Monclivio 2020 bijvoorbeeld zal niemand teleurstellen, hoewel hij zijn meerdere moet erkennen in de Barolo Bricvolino 2016, een eminente wijn.

Importeur: Walraven Sax

Casa Baricalino
Omar Sanino is eigenaar van wat je een ‘kleiner wijnbedrijf’ noemt. Aan de rand van Novello en daarmee de DOCG Barolo maakt hij jaarlijks zo’n 30.000 flessen wijn, met een hoofdrol voor de Nascetta en Barbera en een uiterst bescheiden hoeveelheid Barolo, meestal maar een paar honderd flessen. De 4 ha aan eigen wijngaarden liggen in de directe omgeving van Casa Baricalino dat ook over diverse kamers beschikt. Deze kamers zijn overigens groter (quasi) dan de kelder, deze maakt van Omar een soort ‘garagist’. Omar is een fan van de Nascetta, de druif waar Elvio Cogno in 1994 als eerste een wijn van maakte, gevolgd door Le Strette in 1999 en inmiddels nog 12 producenten. Samen met Cogno is Omar de enige die de wijn wat houtrijping meegeeft. Daarvoor beschikt hij over enkele barriques die eerder voor de opvoeding van Marsala zijn gebruikt. De gisting start in RVS, maar zodra de wijn 3% alcohol bereikt, gist en rijpt hij verder in deze barriques, in totaal circa 4 maanden. Gedurende de eerste maand past hij regelmatig bâttonage toe om reductie te voorkomen. Omar wist ons ook te vertellen dat er wordt gewerkt aan een DOCG voor Nascetta uit Novello, naar verwachting voor een Riserva. De Nascetta is niet alleen voor Omar een relatief nieuwe wijn; de eerste botteling van Cogno was de 1994. Le Strette beschikt evenwel over Nas-cëtta die afkomstig zijn van drie kleine wijngaarden waarvan de oudste in 1948 werd aangeplant door de vorige eigenaren, de familie Pasinotti. Van 29 oude planten werd stekken vermeerderd en gebruikt om een eerste wijngaard met 750 stokken Nas-cëtta aan te planten. Samen met de Universiteit van Turijn wordt momenteel het nodige onderzoek gedaan naar de druif en dit heeft o.a. geresulteerd in een aanpassing van het blad-management in de wijngaard. Meer blad blijkt meer potentieel op te leveren. Druiven worden overigens beschermd tegen meeldauw door te spuiten met een middel gebaseerd op algen; Omar houdt het graag natuurlijk. Het hout in de Nascetta van Casa Baricalino is netjes verweven en zit het fruit niet in de weg en geeft hem wat extra cachet. Een wijn met een structuur die graag smaakvolle gerechten naast zich aan tafel ziet. De Barolo 2021 is pas zijn 6^e oogst en toont zich als een ruwe bolster, blanke pit; een wijn met wat tannine die het goed doet bij vleesgerechten met ‘een randje vet’.

Podere Ruggeri Corsini
Loredana Addari en haar man Nicola Argamante zijn beiden ervaren en zeer kundige professionals, sinds kort meer dan bijgestaan door hun dochters Francesca en Vittoria. Deze twee twintigers zijn namelijk formeel de nieuwe eigenaren van het domein, mede dankzij een stimuleringsprogramma van de EU. Nicola Argamante is een bekende in de regio en als consultant betrokken bij vele bedrijven en projecten. Zo was hij o.a. president van I Vini del Piemonte en deed hij onderzoek naar zowel de Nebbiolo als de Barbera i.s.m. de Universiteit van Turijn. Loredana is de meer technische persoon in de praktijk. Ze weet dan ook werkelijk alles van de wijngaarden die ze bezitten nabij Monforte d’Alba. Hoewel ze uiteraard ook prima Barolo’s maken, staat Ruggeri-Corsini misschien wel meer bekend om wijnen van ‘andere’ druivenrassen. Zo zijn ze een van de weinige wijnbedrijven die met de zeldzame Baratuciat werken, een oud, herontdekt druivenras met een ‘pittige’ zuurgraad. Ook de Albarossa zit in het assortiment, een kruising van de oerdruif Chatus (alias nebbiolo di Dronero) en Barbera, in 1938 gecreëerd door Giovanni Dalmasso, de eerste directeur van het wijninstituut “Istituto Sperimentale per la Viticoltura” in Conegliano (Veneto). De familie brengt ook een viognier, chardonnay en pinot nero op de markt, keuze genoeg dus naast hun dolcetto, barbera’s em nebbioli. Ze maken 14 verschillende wijnen om precies te zijn, goed voor een totale productie van 90.000 flessen. De familie is heel milieubewust bezig en wekt bijvoorbeeld meer dan genoeg eigen energie op dankzij zonnepanelen, terwijl water wordt hergebruikt en alleen de lichtste variant (450 gr) van de zogenaamde Albeisa-flessen wordt gebruikt. Als laatste van een boeiende reeks wijnen proefden we de Bricco San Pietro, een fijne, soepele en elegante Barolo waarvan de fles sneller leeg is dan je zou verwachten (of willen)…

Importeur: Vinissimo

In deel 3, aandacht voor G.D. Vajra, Piazzo en Ettore Germano.

Voor meer informatie over Barolo & friends op 20 oktober: klik HIER

Met dank aan I Vini del Piemonte

Prima Piemonte, deel 1 (van 3).

26 september 202525 september 2025

Prima Piemonte, deel 1

Barolo & friends en meer
Op maandag 20 oktober organiseert Melman Communications een nieuwe editie van Barolo & friends, een jaarlijks terugkerend evenement waar kennis kan worden gemaakt met bekende en onbekende wijnen uit Piemonte. In de loop van de jaren vond Barolo & friends in diverse steden plaats, dit jaar wordt Karel V in Utrecht aangedaan, mooi centraal in Nederland en voor iedereen gemakkelijk te bereiken. Voor meer informatie: klik HIER
Als Ambassadeur van I Vini del Piemonte mag ik niet alleen enkele presentaties geven op 20 oktober, maar in de weken daarvoor ook lunches begeleiden voor professionals bij de restaurants Roemer, Balijepark en de Watertoren in Utrecht en Celine in Nieuwegein.
Voor meer informatie: klik HIER.
Om de laatste ontwikkelingen in de regio, bezocht ik Piemonte enige tijd geleden, deze keer in gezelschap van collega Niels van Laatum. Prettig, want Niels is een betrouwbare, objectieve professional met een eigen mening die onafhankelijk is van commerciële belangen, geheel in lijn met mijn visie en werk.

Alto Piemonte
I Vini del Piemonte verzorgde de reis die ons in eerst instantie naar Alto Piemonte bracht, dat deel van deze beroemde regio waar ik veel respect voor heb. Daar werden namelijk al ver voor Barolo bestond, fenomenale wijnen gemaakt. Zo herinner ik me een proeverij enkele jaren geleden waar we een wijn uit 1842 mochten proeven die nog in een uiterst genietbare conditie bleek.

La Piemontina
De eerste stop was bij een bedrijf dat ik nog niet kende; op zich niet heel vreemd, want ze bestaan pas enkele jaren. In Sizzano maakten we kennis met Ludmilla Brobova de van origine Russische eigenaresse die het domein in 2010 kocht en uiteindelijk in 2021 opende. Van de in totaal 80 hectare, zal binnen enkele jaren bijna de helft druiven opleveren, een deel van oude, volledig gerestaureerde wijngaarden. Die 80 hectare kopen was overigens niet gemakkelijk. Door vererving was het land in de regio verdeeld over circa 500 eigenaren en het duurde ‘even’ voor duidelijk was aan wie de soms kleine percelen behoorden. Een andere ‘uitdaging’ was het feit dat het meeste land weliswaar vroeger wijngaarden betrof, maar deze in de loop van de tijd eerst verwaarloosd en daarna verlaten waren en de laatste decennia vrijwel uitsluitend nog als bos dienst deden.

Wijnmakers zijn Mario Ronco en Federico Rinolfi, verantwoordelijk voor de gehele productie die nu nog 80.000 flessen omvat, maar naar verwachting zal verdubbelen. Tot het assortiment behoren wijnen van traditionele druivenrassen, zoals nebbiolo, vespolina en erbaluce. Deze laatste druif wordt gebruikt voor zowel een mousserende, stille witte als zoete wijn. De vespolina levert de Roise (rosato) en een tweetal Colline Novaresi DOC’s, de nebbiolo o.a. een spumante rosato brut en een Ghemme Riserva waarvan de 20129 de eerste oogst is. De wijnen zijn toegankelijk, ongekunsteld, goed gemaakt en aangenaam geprijsd. La Piemontina is nog niet in Nederland vertegenwoordigd, maar ik kan me voorstellen dat hier snel verandering in komt. Deze maand vieren ze dat 10 jaar geleden startten en wordt gevierd met de opening van de spa en het in gebruik nemen van gastenverblijven in de vorm van een groot wijnvat.

Travaglini
Tot de vaste waarden in Alto Piemonte behoort zonder enige twijfel het wijnhuis Travaglini, sinds hun oprichting in 1920 een van de weinige serieuze producenten in Gattinara. We spraken met Cinzia en haar dochter Alessia, die de 5e generatie in het familiebedrijf vertegenwoordigt. Travaglini bezit zo’n 120 ha aan land waarvan 55 ha is beplanten met wijnranken. I.s.m. de Universiteit van Turijn heeft men onderzoek gedaan naar allerlei nebbiolo-klonen. Uiteindelijk werden er 69 onderscheiden, die in combinatie met 4 verschillende wortelstokken, 18 combinaties opleverden die men in de loop van de jaren heeft aangeplant. De traditionele Gattinara’s van Travaglini genieten een uitstekende reputatie, maar ook de (min of meer) nieuwe initiatieven verdienen alle respect. Zo degradeert de erg fijne Nebolè 2019, een nebbiolo spumante met 48 mnd rijping sur lie, menige befaamde Franse mousserende wijn tot een simpel (en veel te duur) bubbeltje en kan de 2013 Sboc Tardiva met zijn 10 jaar rijping sur latte zich meten met elke prestigecuvée uit welke wijnstreek ter wereld dan ook. Met een prijs van (serieus) minder dan 100 euro, is deze wijn de misschien wel meest koopwaardige bijzondere mousserende wijn op onze planeet; ik ken zijn gelijke op dit prijsniveau in ieder geval niet.

De Gattinara’s ontbraken uiteraard niet op onze proeftafel en we werden vergast op een mooie, evenwichtige en toegankelijke 2021 Gattinara, een erg fijne Trevigne 2020; jong, maar met de elegantie die mooie nebbiolo’s kenmerkt. Breder en dieper zijn de Riserva’s met de 2019 complex, verteerbaar en lang zoals het hoort, de 2005 fraai ontwikkeld en nu op zijn top. Nog lang niet klaar om zijn karakter en een zeldzame combinatie van kracht en finesse te tonen is de Ronchi 2019, een van de allermooiste nebbioli die ik de laatste jaren heb geproefd.

Importeur: Delta Wines

Nervi
Lange tijd snapte ik niet waarom verschillende collega’s Nervi koesterden. Ik proefde de wijnen regelmatig, maar juist de onregelmatige kwaliteit stond me tegen. Soms prachtig, soms allesbehalve. Ik verdiepte me daarom niet echt in het bedrijf en leerde pas deze reis waar mijn twijfels op gebaseerd waren. Tot de overname van Nervi door Giacomo Conterno in 2018 waren er diverse eigenaren, allemaal met een eigen visie. Wat ze gemeen hadden, was een bovengrondse cantina in het centrum van Gattinara, die niet bepaald ideaal bleek met het oog op extreme, steeds wisselende weersomstandigheden tijdens de vinificatie of rijping. Roberto Conterno liet niets aan de twijfel over en besloot het gehele pand te slopen en een ‘state-of-the-art’ kelder aan te leggen, voorzien van nieuwe vaten en alle moderne technieken om een nog altijd klassieke Gattinara te maken. Al proevend kwam ik al snel tot de conclusie dat de Nervi’s van Conterno volledig losstaan van de vorige generatie wijnen. Ze zijn ragfijn; puur, schoon en precies, zoals alleen de allerbeste wijnen ter wereld (moeten) zijn met een zeldzaam mooie complexiteit en elegantie die doorgaans alleen aan de beste Bourgognes wordt toegeschreven. Roberto Conterno heeft Nervi naar de top in Piemonte gedirigeerd, dankzij een duidelijke visie en een (eerlijk is eerlijk) substantiële investering.

Importeur: Poot Wijnagenturen

Langhe
In deel 2 van het verslag van deze reis aandacht voor bezoeken aan Baricalino, Malvirà, G.D. Vajra, Enrico Serafino, Ruggeri Corsini, Piazzo, Ettore Germano, Paolo Manzone en Luigi Einaudi in de Langhe.

Met dank aan: I Vini del Piemonte

Deel dit bericht:

Biserno – de volgende generatie; door Karin Horseling

22 september 2025

Biserno - de nieuwe generatie; door Karin Horseling

Op uitnodiging van de Wine & Spirits Company was Karin Horseling namens NCS aanwezig voor een Tenuta di Biserno workshop. We waren te gast bij Gastrovino La Liguria in Scheveningen alwaar we door exportmanager Manlio Della Sera van tekst en uitleg over de Tenuta en de wijnen werden voorzien.

Tenuta di Biserno

Tenuta di Biserno ontstond in 2001 als project van de broers Ludovico en Piero Antinori. In 2024 heeft Ludovico zich uit het bedrijf teruggetrokken en sinsdien staat het bedrijf onder leiding van Niccolo Marzichi Lenzi, een volle neef van de gebroeders Antinori. In Alta Maremma heeft het bedrijf drie estates in de gemeente Bibbone, slechts een paar kilometer ten noorden van Bolgheri.

Tenuta di Biserno
Veertig hectare wijngaarden. Alluviale bodem, veelal klei en kalksteen. De aanplant bestaat uit cabernet franc, cabernet sauvignon, merlot en petit verdot. De condities hier zijn gelijk aan het 3 kilometer zuidelijker liggende Bolgheri.

Tenuta Campo di Sasso
Met 56 ha de grootste locatie. De bodem heeft hier meer zandaandeel en net meer invloed van zee (slechts 6 km afstand) ter verzachting van de hete zomers. Hier worden syrah, petit verdot, merlot, sangiovese en vermentino aangebouwd.

Tenuta Collemezzano
Tot slot de kleinste van de drie. Momenteel 5 ha, maar kan nog tot circa 15 ha uitgebreid worden. Er wordt hier aangebouwd sinds het midden van de jaren negentig, maar pas sinds 2019 is het onderdeel van Tenuta di Biserno. Men richt zich hier wederom op de klassieke Bordeaux rassen (cabernet franc, cabernet sauvignon en merlot)

Geproefde wijnen

Occhione Vermentino 2024, Campo di Sasso
De enige witte wijn van dit huis. Opvoeding in RVS; 30 dagen hiervan op de fijne lies met dagelijke batonnage voor extra structuur. Een zomerse, ongecompliceerde, maar smakelijke wijn voor iedereen en alledag

Rissoa Rosato 2024 , Campo di Sasso
Pas de tweede oogst van deze rosé, een samenspel van cabernet franc (grotendeels) en syrah. Voorheen had het huis de SOF rosé, een ‘kind’ van Ludovico Antinori. Na zijn vertrek uit het bedrijf (2024), is dit experiment ontstaan. Mooie lichte zalmkleur, aroma’s van rood fruit en citrus; een fijn experiment.

Insoglio del Cinghiale 2023, Campo di Sasso
De Insoglio bestaat voor de helft uit syrah, de overige 50% uit cabernet franc, sauvignon, merlot. Voor de kleur en florale tonen wordt er maximaal 5% petit verdot toegevoegd. De opvoeding van de wijn is deels op RVS, deels op oude barriques. De productie bedraagt circa 300.000 flessen per jaar en vormt dan ook de kern van het assortiment. Een aangename, toegankelijke wijn, soepel en veelzijdig en nu heerlijk op dronk. Consumentenprijs rond 34 euro.

Il Pino di Biserno 2022, Tenuta di Biserno
Jaarlijks worden er 100.000 flessen van deze wijn geproduceerd, een blend van cabernet franc (30%), cabernet sauvignon (30%), merlot (30%) en petit verdot (10%). Na vergisting en inweking op RVS, vindt de lagering grotendeels op oude en nieuwe vaten Frans eiken plaats; 25% blijft op RVS.
Een erg prettige eetwijn, meer structuur en inhoud en de Insoglio, maar niet te zwaar door een fijne balans en nu op dronk. Consumentenprijs rond 50 euro.

En dan komen we bij het iconische duo.

Biserno 2022 , Tenuta di Biserno
Dit paradepaardje is qua blend is gelijk aan die van Il Pino. In 2022 werden er 30.000 flessen geproduceerd welke in februari 2025 op de markt kwamen. De wijnen rijpen 15 maanden op nieuwe barriques en 6 maanden op de fles. 2022 was een heet en droog jaar met pas in augustus substantiële regen.
Duidelijk meer inhoud, concentratie en lengte dan de vorige wijnen, maar evenwichtig en daardoor verteerbaar. Een wijn voor bijzondere momenten, want hij vraagt je aandacht. Voor nu wel wel ‘een tikkie jong’; toont zich nu nog niet helemaal, maar over een jaar of 10 beslist en dan zou ik deze graag nogmaals proeven! Consumentenprijs ca. 150 euro.

Collemezzano di Biserno 2021, Tenuta Collemezzano
Nadat men de oogsten van 2019 en 2020 niet goed genoeg bevond, werd in 2021 voor het eerst de Collemezzano blend geproduceerd. Cabernet franc gedomineerd (70%), aangevuld met merlot en cabernet sauvignon. Slechts 3000 flessen en voor het eerst gepresenteerd op de Vinitaly van 2022. Vergisting vindt plaats in temperatuurgecontroleerde RVS tanks, gevolgd door 4 weken schilinweking. Na een rijping ca. 16 maanden in barriques van Frans eiken (deels nieuw), rust de wijn nog eens 12 maanden op fles in de kelder. Dit alles leidt tot een elegante wijn (eleganter dan de wat steviger werkende Biserno), met meer rood dan donker fruit zoals zijn ‘broer’. Een even rijke als fijne wijn voor momenten die er toe doen…

Mijn afdronk?

Tenuta di Biserno heeft na uitgebreid onderzoek de ‘right place for the right grape’ ingezet. Goed gemaakte wijnen, uitstekende gastronomische begeleiders.

Karin Horseling

Meer weten over Tenuta di Biserno?
Voor meer informatie verwijs ik u graag naar een artikel van Fred uit 2020: Tenuta di Biserno – Fred Nijhuis.

Deel dit bericht:

Een uurtje met Renzo Cotarella

14 augustus 202513 augustus 2025

Een uurtje (iets meer) met Renzo Cotarella

Een jaar of 30 geleden, leerde ik de familie Antinori kennen en met hen hun wijnmaker Renzo Cotarella, nu de CEO en Chief Oenologist van Marchesi Antinori S.p.A. Sindsdien is Renzo voor mij niet alleen een betrouwbare en waardevolle bron van informatie, maar ook iemand die ik heb leren kennen en waarderen als vriend. We zien elkaar (veel te) weinig, maar als we samen zijn, dan is het altijd leuk, lekker en leerzaam, datgene wat voor mij het allerbelangrijkste is in mijn leven en werk. Zo’n twee weken kreeg ik het onbedwingbare verlangen om weer eens van gedachten te wisselen met hem over ‘van alles en nog wat’. Vrijdag 8 augustus spraken we elkaar online en de 40 minuten die ik had gereserveerd, bleken al heel snel veel te kort. Anderhalf uur later wenste ik hem een prettige vakantie en kon ik aan het werk om zijn visie op allerlei wijnzaken met de wereld te delen…

How’s life?
Ach, op de laatste werkdag in kantoor voor een korte vakantie kan ik met een gerust hart zeggen dat het goed gaat. Ik ben gezond, met mijn vrouw Angela, dochters Marta en Enrica en onze 2 kleindochters gaat het goed en het is erg fijn om te werken met de Antinori’s, mijn tweede familie. Ik kijk ook uit naar wat tijd met mijn honden waarmee ik graag op jacht ga naar allerlei gevogelte als fazanten en patrijzen, vaak in Umbrië (waar hij geboren is: red), maar ook in Kroatië of Scandinavië.

Hoe is het met de zaken?
We mogen niet klagen, maar het is wel minder gemakkelijk dan voorheen, vooral door diverse economische onzekerheden, inclusief Trump. Antinori is echter een sterk merk, we steunen op kwaliteit en blijven investeren in de toekomst, o.a. met uitbreidingen in Friuli (Jermann) en Napa Valley.

Wat zie je momenteel als grote uitdagingen?
Alcoholconsumptie staat onder druk, maar opvallend genoeg meer op wijn gericht dan op gedistilleerd. En wat eigenlijk nog vreemder en erger is; de risico’s van frisdranken krijgen helemaal geen aandacht. Die realiteit is vreemd en lastig, maar dat moeten we wel accepteren. Daarnaast zien we een stijgende aandacht voor wittere wijnen (frisser en lichter) en een toenemende vraag naar ‘minder zwarte’ wijnen door een verandering in het palet van veel consumenten. Al die ontwikkelingen zijn beslist spannend en houden ons bezig; er is altijd wel wat te doen, altijd een uitdaging om onze wijnen aan te passen. Er is gelukkig veel mogelijk, niet alleen qua communicatie of techniek in de kelder, maar ook in de wijngaard. Uiteindelijk gaat het niet om pure financiële winst, wie zien winst vooral als het tevreden stellen van onze klanten, zeker de trouwe.

Waar ben je zoal mee bezig deze dagen?
Ik ben vooral wijnmaker en dat is dan ook de kern van mijn werk. De basis daarvoor is nog altijd de wijngaard en vrijwel alle van de 3500 hectare die Antinori wereldwijd bezit, zijn door mij aangeplant. Ik bezoek ze, beslis welke druiven gebruikt gaan worden in welke wijnen etc. Apulië heb ik al gedaan, net als Friuli en die van Castello della Sala in Umbrië en de komende week staat de Maremma op de agenda, gevolgd door Montalcino en Montepulciano en tenslotte Chianti Classico in de laatste week van augustus. Vakantie is dus een relatief begrip, 2 weken in het midden van augustus en 2 weken voor de kerst geven meestal wat vrije tijd. Wijnmaken gaat echter altijd door, dat is nu eenmaal mijn werk. Qua proeven is het meeste werk geconcentreerd in onze hoofdvestiging in Bargino. Daar proef ik samen met twee assistenten alles wat er door de diverse lokale teams is gestuurd en bepalen we onze uiteindelijke keuzes.

Waar ben je mee gestopt de laatste jaren?
Eigenlijk met niets. Ik doe nog steeds alles, maar door veel ervaring gaat er gelukkig veel minder tijd verloren aan zaken waar ik vroeger veel meer tijd voor nodig had.

Hoe is het met je pensioen?
Hmmm. Antinori is een echt familiebedrijf en voor iedereen is ons werk ons leven, ons leven ons werk. We hebben het nooit over met pensioen gaan, maar ja, leeftijd is uiteraard wel een reëel gegeven. Ook daarom is continuïteit voor ons enorm belangrijk, het kan en mag niet afhankelijk zijn van 1 persoon. We doen alles samen en de betrokkenheid van alle generaties maakt Antinori een uniek bedrijf. Wat voor de buitenwereld vaak niet zichtbaar is, zijn de details, de omvang van ons werk, de samenstelling en de kracht van ons team. Veel op de wereld is oppervlakkig; er is naar mijn mening te weinig aandacht voor details die er wel degelijk toe doen. Werk is belangrijk, maar het juiste gevoel is veel belangrijker. Zolang dat gevoel er is, blijf ik genieten van mijn werk. Ja, ik ben een soort dromer, maar waarom niet?

Wat voel je als één van ‘jouw’ wijnen 100 punten scoort of juist niet?
Ik begrijp dat wijnschrijvers soms 100 punten willen of moeten geven en dat punten belangrijk kunnen zijn voor de markt, maar op zich zeggen punten me weinig. Ik denk dat ze wel jonge wijnmakers laten zien hoe en wat er wordt gewaardeerd en dat ze daar lering uit kunnen trekken. Zelf heb ik nog nooit een wijn 100 punten gegeven en ik heb ook niemand nodig om te vertellen hoe goed mijn eigen wijnen zijn. Ik ben natuurlijk blij met hoge scores, maar vaak begrijp ik ze niet. Hoe kun je een wijn met brett bijvoorbeeld 98 punten geven? Onbegrijpelijk… Voor mij draait het (bij het beoordelen van) wijn om 3 kenmerken: origine, ras en het oogstjaar. Je moet kunnen herkennen waar een wijn vandaan komt, waar hij van gemaakt is en uit welk jaar hij afkomstig is. De vinificatie moet daar ook op afgestemd zijn. Orange, brett etc. geven dat niet weer en in mijn ogen voldoen ze dan ook niet aan mijn idee over wijn. Ik merk ook regelmatig dat mensen meningen geven over iets waar ze duidelijk geen verstand van hebben. Dan beoordelen ze bijvoorbeeld een cabernet franc, terwijl ze de druif en zijn kenmerken niet eens kennen.

Wat voor waarde heeft blindproeven voor je?
Als wijnmaker heb ik niks met blindproeven; blind of niet, dat maakt me niet uit. Als wijnmaker wil/moet ik juist weten wat ik proef. Prive zie ik ook liever het etiket, dan verlies je niet het contact met de wijn. Het is wel grappig om iets blind voorgeschoteld te krijgen. Piero (Antinori) geeft me altijd wel wat blind te proeven; niet als professional of met een specifieke reden, maar gewoon als vrienden onderling.

Als ik proefnotities zie, dan ontbreken er altijd woorden als “leuk” en “lekker” terwijl dat in mijn ogen juist het allerbelangrijkste in een wijn zou moeten zijn. Hoe zie jij dat?
Nou, dat ben ik dus helemaal met je eens! Er wordt veel te moeilijk gedaan over wijn. Niet teveel over nadenken, maar drink en geniet ervan.

483564620_634842662485267_6706248093822517146_n

483651607_634839852485548_4219958927864527212_n

483664111_634695682499965_4590256200211034086_n

495387221_678096618159871_7257141680382437188_n

505305901_9724468397680196_5917563525964034071_n

505233802_9724468187680217_4079760291590724882_n

Welke wijnregio’s vind je momenteel interessant?
Heel veel eigenlijk. Ik was onlangs in Chinon en genoot van de wijnen daar. Waarom? Waarom niet? Pinot noir uit Duitsland vind ik ook geweldig, het is zeer interessant wat men daar met deze druif doet. Over Bordeaux heb ik leuke discussies met Piero; hij is een liefhebber, maar ik vind dat ze erg saai kunnen zijn. Wat dat betreft kies ik liever voor Oostenrijk of Chili, waar de stijl een beetje ondeugend is; het groene van de carmenère kan ik bijvoorbeeld goed hebben. In Californië zien we de wijnen steeds minder zwaar, overrijp en alcoholisch worden. Ze gaan daar terug naar de basis, hoewel ze moeten oppassen voor overcompensatie. Dat geldt ook voor de pers die soms te hoge punten geeft aan wijnen die eigenlijk veel te strak zijn. Sauvignon blanc uit Nieuw Zeeland kan erg mooi zijn, net als pinot noir, bijvoorbeeld uit Central Otago. Rhône-wijnen passen minder goed bij mijn palet, maar Rayas is een hele mooie uitzondering. Je zou kunnen zeggen dat ik gewoon meer een pinot noir dan malbec type ben.

Wat drink je thuis?
Gewoon hele normale, alledaagse wijnen. Niks bijzonders. Ik drink ze om bij te eten en ongecompliceerd van te genieten, niet om over na te denken.

En op z’n tijd een biertje?
Jazeker! Meestal bij pizza en als ik dorst heb, waarbij mijn voorkeur uitgaat naar pilsener.

Hoe zie je de nieuwe generatie wijnliefhebbers?
Heel anders dan toen ik jong was. Wij waren met 25 al redelijk “volwassen”; getrouwd met zeker 2 kinderen, een vaste baan etc. De huidige generatie 25-ers is vaak nog met hele andere dingen bezig. Wij zagen de eerste dag dat we gingen werken als het begin van onze vrijheid. Nu lijkt de eerste werkdag juist het einde van de vrijheid, want ze moeten werken. Wijn was ‘in mijn tijd’ altijd wel aanwezig, maar werd anders beleefd. Ik denk dat de huidige generatie jongeren meer geïnteresseerd is in wijn dan wij vroeger. Wijn als aperitief was toen bijvoorbeeld ongewoon, nu juist heel normaal.

Hoe kijk je naar de afname van wijnconsumptie in bepaalde landen?
Ik denk dat de afname ook het gevolg is van een meer bewuste consumptie. Niet alles wordt zomaar gedronken. Mijn dochters zijn 40 en 45 jaar oud en één van mijn kleinkinderen is al 19. Ze houden allemaal van wijn en genieten van wijn als onderdeel van de natuur, hun werk en onze cultuur. Maar soms wordt er teveel verzonnen en missen mensen de link tussen de verhalen en het product. De kwaliteit is ook niet altijd even goed, waardoor mensen ook afhaken.

Wat maakt het werken met sangiovese speciaal?
Het is opmerkelijk om te zien hoe de wijn van deze druif zich heeft ontwikkeld. Hij werd voorheen gezien als secundair ras, vooral omdat het onbekend was hoe je er mee om moest gaan. Sangiovese had compensatie nodig, moest geblend worden om er kleur, geur, smaak en structuur aan toe te voegen. Door (o.a.) kloonselectie (ook uit de eigen wijngaarden) beschikken we nu over goede planten en blijkt sangiovese tot de beste druivenrassen te behoren en perfect in staat om een wijn zelf te dragen. Hij is van origine rood, niet zwart en met zijn frisse zuurgraad en wat tannine past hij eigenlijk heel goed bij de hedendaagse smaak van een grote groep consumenten. Daarnaast kun je heel gemakkelijk kiezen voor een specifieke stijl sangiovese: de elegantie van een Chianti Classico, de kracht en complexiteit van een Brunello of juist de meer verlegen stijl van een Vino Nobile. Een Morellino is op zijn beurt weer heel anders en dat maakt sangiovese zo leuk en intrigerend om mee te werken.

Welke rol spelen wortelstokken tegenwoordig?
Bij het Chianti Classico 2000 project, stond sangiovese voor het eerst centraal in een serieus onderzoek. Dat gaf diverse nieuwe inzichten en zorgde dat we wijngaarden anders inrichtten. De plantdichtheid ging bijvoorbeeld omhoog en bepaalde klonen werden in grote hoeveelheden aangeplant. Nu, zo’n 25 jaar later blijkt dat veel aanpassingen die destijds goede resultaten gaven, nu met een veranderd klimaat, de hedendaagse kennis inzake wijngaardmanagement en vinificatie en de gewijzigde smaak van de consument (en pers) meer negatieve dan positieve effecten te hebben. Wortelstokken spelen daarbij beslist een rol. Snoei en plantdichtheid waren vroeger primair gericht op het optimaliseren van de rijpheid van sangiovese en ook de wortelstokken werden hierop geselecteerd. Nu zien we dat de rijping vaak te snel gaat en dan niet optimaal is. De plantdichtheid is vaak te hoog, geeft teveel competitie en de wortelstokken zijn vaak niet in staat om de plant op de juiste wijze te bedienen. Ze zijn te zwak, gaan vaak niet diep genoeg en zorgen voor teveel stress. Voor nieuwe wijngaarden gaan we voor het minimum aantal planten per hectare dat is voorgeschreven en eigenlijk willen we die aantallen verder beperken. Dat vergt ook meer bewuste keuzes t.a.v. de wortelstok in combinatie met de specifieke kenmerken van de bodem en het Zo moeten ze tegenwoordig meer droogteresistent zijn en geschikt zijn voor een hogere groei.

Wat vind je van een nieuwe generatie druivenrassen?
Bij mij rijst dan meteen de vraag: “Waarom willen we slechte wijn van onbespoten druiven? Je wil geen traditie en geschiedenis verliezen door slechte keuzes te maken. Vergeet oude rassen niet; respecteer en koester ze. Er zijn genoeg mogelijkheden om risico’s te beperken en problemen aan te pakken. Wees creatief, werk bewust en kies niet zomaar voor iets nieuws. Veel oude problemen met sangiovese zijn al opgelost. Qua polyfenolen bijvoorbeeld, nadert sangiovese inmiddels al de cabernet sauvignon. De energie van sangiovese is uniek en mogen we niet verliezen.

We hebben het zogenaamde “terroir-era” overleefd, net als de “barricato-trend” en de “mineraliteit mythe”, allen meestal niet meer dan loze marketingkreten. Wat zie je als nieuw sleutelwoord waar je (wel) blij mee zou zijn?
Voor mij zouden dat energie en precisie moeten zijn. We hebben geen trendy woorden nodig, we mogen het niet te simpel maken. Wijn is geen modegril, je kunt wijn niet elk jaar veranderen. Wijn moet drinkbaar zijn, maar ook echte waarde hebben; energiek en precies zijn.

Als je om je heen kijkt in de wondere wijnwereld, wat begrijp je dan niet?
Wat ik niet begrijp is dat we maar wijngaarden blijven aanplanten, gewoon omdat het leuk is. Wat ik ook niet begrijp is waarom anfora’s zo populair zijn; we hebben 2000 jaar geleden niet voor niets besloten om er mee te stoppen. Marketing blijf ik ook als een probleem zien; mensen die iets proberen te verklaren wat niet te verklaren is. Wijn is een prachtig product, beslist uniek, maar in principe ook simpel. Ik begrijp niet waarom er zo moeilijk over gedaan wordt. Geniet van een lekker glas wijn zonder gezeur over RVS, betonnen eieren en communicatie gericht op details die veelal irrelevant of verzonnen zijn. Teveel wijnen zijn misschien “interessant”, maar eigenlijk niet lekker. We moeten af van de mystificatie van wijn.

Welke boodschap wil je de wijnwereld meegeven?
Maak wijn weer makkelijk en begrijpelijk. Laten we wijn weer leuk en lekker maken en ervan genieten. Doe niet te moeilijk, dat kan iedereen. Denk aan slogans als: “Just do it!”

Een laatste en mijn favoriete vraag: Welke vraag ben ik vergeten te stellen?
Allereerst: Ik heb je niet als journalist geantwoord, maar als vriend; van mij en van de familie Antinori. Onze vriendschap gaat heel wat jaren terug en daarom kon ik ook open zijn. Ik kwam op mijn 18^e in de wijnwereld toen mijn vader tijdens de oogst omkwam bij een ongeluk met een tractor. Wijn is sindsdien mijn leven en mijn leven is wijn. Ik kijk niet naar wat niet kan, maar ben en werk pragmatisch. We hoeven niks te verzinnen, maar we moeten nieuws- en leergierig blijven, hard werken en de lat elke dag wat hoger leggen. Dat is mijn leven en dat is wat me drijft. Je hebt me gelukkig niet gevraagd naar mijn favoriete wijn, want die vraag is onmogelijk om te beantwoorden. Wat me blij maakt is een lekker en goed gemaakte glas wijn, waar hij ook vandaan komt, van welke druif en wie hem ook heeft gemaakt. Piero gaf me onlangs een glas witte wijn. Ik proefde hem, meende er chardonnay in te herkennen en kreeg een glimlach op mijn gezicht. Ik zei: “Dit is mooi, de wijnmaker heeft zijn best gedaan. Wie heeft hem gemaakt?” Piero keek me aan en zei: “Jij”…
Dat is het moment dat ik weer weet wat en waarom ik doe wat ik doe: Ik maak wijnen die ik lekker vind. Dat mag je me altijd vragen…

Fred Nijhuis

Your favorite Dutch wine writer

NCS werkt graag samen met:

Prima Piemonte deel 2 (van 3).

Prima Piemonte, deel 2 (van 3).

Prima Piemonte, deel 1 (van 3).

Prima Piemonte, deel 1

Deel dit bericht:

Biserno – de volgende generatie; door Karin Horseling

Biserno - de nieuwe generatie; door Karin Horseling

Deel dit bericht:

Een uurtje met Renzo Cotarella

Een uurtje (iets meer) met Renzo Cotarella

Deel dit bericht:

Over NCS

Navigatie